Η 1η θεματική ενότητα της 2ης Διεθνούς Διάσκεψης του Ινστιτούτου Αλέξη Τσίπρα με αντικείμενο τη Δημοκρατία και την Κοινωνική Δικαιοσύνη, που θα γίνει στις 10 Ιουνίου στο Μέγαρο Μουσικής, θα θέσει επί τάπητος το κρίσιμο ερώτημα για το ποια πρέπει να είναι «Η προοδευτική απάντηση στην κρίση Δημοκρατίας».
Διακεκριμένοι ακαδημαϊκοί και πολιτικές προσωπικότητες που έχουν διακριθεί στο πεδίο των κοινωνικών αγώνων για την ελευθερία, την προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και την κοινωνική συνοχή, αποδέχθηκαν την πρόσκληση του Ινστιτούτου Αλέξη Τσίπρα, για να συμμετάσχουν σε μια συζήτηση που στόχο έχει την ανάλυση των προβλημάτων που αντιμετωπίζει σήμερα η Δημοκρατία παγκοσμίως – και όχι μόνο σε αυταρχικά καθεστώτα αλλά και σε φιλελεύθερα – αλλά και να παρουσιάσουν προτάσεις και εναλλακτικές πρωτοβουλίες ως απάντηση στην κατάπτωση του κράτους δικαίου.
Marshall Ganz
Ο Marshall Ganz, Αναπληρωτής Καθηγητής στην Ηγεσία, Οργάνωση και την Κοινωνία των Πολιτών Harvard Kennedy School of Government, θα παρέμβει στη συζήτηση μέσω διαδικτύου.
Πρόκειται για τον ακαδημαϊκό και ακτιβιστή που έχει συνδέσει τη ζωή και το έργο του με τους αγώνες για την προάσπιση των ανθρωπίνων και πολιτικών δικαιωμάτων. Ως νεαρός φοιτητής του Harvard εγκατέλειψε τις σπουδές του για να συμμετάσχει ως οργανωτής στην Επιτροπή Συντονισμού Μη Βίαιων Φοιτητών (SNCC) στο Freedom Summer, την ιστορική εκστρατεία πολιτικών δικαιωμάτων που πραγματοποιήθηκε το καλοκαίρι του 1964 στο Μισισιπί των ΗΠΑ.
Μια εκστρατεία που αντιμετωπίστηκε με βία και τρομοκρατία και σημαδεύτηκε για πάντα από τις δολοφονίες τριών μελών του κινήματος, του Αφροαμερικανού James Chaney και δύο λευκών φοιτητών των Andrew Goodman και Michael Schwerner από μέλη της Κου Κλουξ Κλαν με τη σιωπηρή συναίνεση τοπικών αρχών.
Ο Marshall Ganz στη συνέχεια εντάχθηκε στο κίνημα των United Farm Workers (UFW) υπό την ηγεσία του César Chávez και αναδείχθηκε ως μια από τις ηγετικές προσωπικότητες του εργατικού κινήματος.
Η εμπειρία του με τους UFW τον οδήγησε στην ανάπτυξη της έννοιας της «στρατηγικής ικανότητας» (strategic capacity), που αναφέρεται στην ικανότητα ενός κινήματος να μετατρέπει τους διαθέσιμους πόρους σε αποτελεσματική δράση μέσω κινήτρων, γνώσης και συλλογικής μάθησης.
Σε ηλικία 48 ετών ο Ganz, επέστρεψε στο Harvard και πήρε το πτυχίο του το 1992. Στη συνέχεια έκανε μεταπτυχιακό στη Δημόσια Διοίκηση το 1993 και πήρε το διδακτορικό του στην Κοινωνιολογία το 2000.
Από το1994 και μέχρι σήμερα διδάσκει στο Harvard Kennedy School ως Senior Lecturer, εστιάζοντας στην ηγεσία, την οργάνωση και την κοινωνική αλλαγή.
Ανάμεσα στα μαθήματά του περιλαμβάνεται το «Public Narrative: Self, Us, Now» και το «Organizing: People, Power, Change», τα οποία έχουν επηρεάσει οργανώσεις και κινήματα παγκοσμίως.
Michael Sandel
Ο Michael Sandel, είναι Καθηγητής Πολιτικής Φιλοσοφίας στο Harvard University και θα παρέμβει στη συζήτηση με θέμα «Η προοδευτική απάντηση στην κρίση Δημοκρατίας», μέσω διαδικτύου.
Συναρπαστικός δάσκαλος και ομιλητής έκανε την πολιτική φιλοσοφία μέσα από το μάθημά του του «Justice: What’s the Right Thing to Do? » (Δικαιοσύνη – Τι είναι το σωστό;)ένα από τα δημοφιλέστερα μαθήματα στο ιστορικό Πανεπιστήμιο του Harvard.
Δεν είναι τυχαίο ότι σε κάθε διάλεξή του πάνω από χίλιοι φοιτητές κατακλύζουν το αμφιθέατρο. Και όχι μόνο για να τον ακούσουν αλλά για να συνομιλήσουν μαζί του, να απαντήσουν στα ερωτήματά του και τελικά να ταξιδέψουν στον «ωκεανό» της πολιτικής φιλοσοφίας παίρνοντας μαθήματα ζωής.
Ο Michael Sandel μέσα από τα βιβλία του και τις διαλέξεις του εξηγεί με απτό τρόπο τις δραματικές επιπτώσεις από τη διάλυση του κράτους δικαίου και κονιορτοποιεί τα αφηγήματα περί «αξιοκρατίας», «αριστείας» και «προσωπικής ευθύνης».
Μια «αξιοκρατία» που όπως λέει ο Sandel αντί να είναι λυτρωτική έφτασε να «δικαιολογεί την ανισότητα», μεταλλάχθηκε σε ύβρι «που είναι η πεποίθηση των νικητών ότι η επιτυχία τους είναι αποκλειστικά δική τους υπόθεση και ότι, επομένως, αξίζουν όλα τα οφέλη που απορρέουν από αυτήν».
Jeffrey Kopstein
Ο Jeffrey Kopstein, Καθηγητής Πολιτικών Επιστημών, University of California, είναι ο συγγραφέας που έθεσε στη δημόσια συζήτηση ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν σήμερα οι κοινωνίες. Την επίθεση και κατασυκοφάντηση των θεσμών του σύγχρονου κράτους μέσα από την ανάδυση μιας νέας δυστοπικής αντίληψης για τη λειτουργία της δημοκρατίας που παραπέμπει σε μια διακυβέρνηση η οποία βασίζεται στην προσωπική πίστη, τη συγγένεια και την υποταγή στη βούληση του ηγέτη.
Ο Kopstein κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για την επιστροφή στον πολιτικό αυταρχισμό του παρελθόντος και επισημαίνει ότι η σύγχρονη διοικητική κρατική δομή, οι θεσμοί που εξασφαλίζουν από την καθαρότητα της ποιότητας του αέρα που αναπνέουμε, τη διεξαγωγή δίκαιων εκλογών, τη σταθερότητα των αγορών μέχρι την κοινωνική προστασία, βρίσκονται υπό συνεχή επίθεση.
Ο Καθηγητής Πολιτικών Επιστημών, στα βιβλία του και στις διαλέξεις τους επισημαίνει ότι αυτό που επιδιώκεται είναι η κατάληψη των θεσμών και του κρατικού μηχανισμού για ίδιον όφελος και αυτό που έρχεται προς αντικατάσταση του σύγχρονου κράτους δεν είναι η ελεύθερη αγορά και η άνθηση των ατομικών ελευθεριών αλλά η εξουσία των προσώπων έναντι της εξουσίας των νόμων και των θεσμών.
Ο Kopstein επανέφερε στη δημόσια συζήτηση τον όρο πατριμονιαλισμός, που σκιαγραφεί την εξουσία που βασίζεται στην προσωπική πίστη και τους συναισθηματικούς δεσμούς και όχι σε θεσμούς και νομικές δομές.
Irvine Leo Gerdén
Ο Leo Gerdén, 22 ετών, Σουηδός φοιτητής στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ, έχει αναδειχθεί σε εξέχουσα φωνή αντίστασης ενάντια στις πολιτικές του Προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, που στοχεύουν στον περιορισμό της ακαδημαϊκής ελευθερίας και των δικαιωμάτων των φοιτητών.
Σπουδάζοντας Οικονομικά και Πολιτικές Επιστήμες, ο Gerdén βρέθηκε στο επίκεντρο των φοιτητικών κινητοποιήσεων όταν η κυβέρνηση Τραμπ αποφάσισε να παγώσει κρατική χρηματοδότηση ύψους 2,2 δισεκατομμυρίων δολαρίων προς το Χάρβαρντ. Η απόφαση αυτή ήρθε ως απάντηση στην άρνηση του πανεπιστημίου να συμμορφωθεί με τις απαιτήσεις της κυβέρνησης, οι οποίες περιλάμβαναν την κατάργηση προγραμμάτων ποικιλομορφίας και τη συνεργασία με τις μεταναστευτικές αρχές για την παρακολούθηση ξένων φοιτητών.
Ο Gerdén, πρώην ενεργό μέλος του Κεντρώου Κόμματος στη Σουηδία, αντέδρασε έντονα όταν είδε συμφοιτητές του να συλλαμβάνονται και να απελαύνονται λόγω των πολιτικών τους απόψεων. Σε άρθρο του στην εφημερίδα Harvard Crimson, δήλωσε: «Το πιο επικίνδυνο που μπορούμε να κάνουμε απέναντι στον αυταρχισμό είναι να σιωπήσουμε».
Παρά τις απειλές και την αβεβαιότητα, ο Gerdén παραμένει αφοσιωμένος στον αγώνα του για την υπεράσπιση της ακαδημαϊκής ελευθερίας και των δικαιωμάτων των φοιτητών. Όπως δήλωσε «Αν υποκύψουμε τώρα, ανοίγουμε τον δρόμο για έναν αυταρχικό ηγέτη. Πρέπει να αντισταθούμε».
Ο Gerdén εξέφρασε την ανησυχία του και για την αυτολογοκρισία καθώς οι φοβούνται ότι θα απελαθούν: «Η πιο επικίνδυνη αντίδραση στον αυταρχισμό είναι η αυτολογοκρισία. Αρνούμαι να υποκύψω σε αυτήν».
Huberto Costa
Ο Humberto Costa, πρόεδρος του Εργατικού Κόμματος της Βραζιλίας, Γερουσιαστής και πρώην υπουργός Υγείας, εκπρόσωπος του Lula Foundation, θα παρέμβει στη 2η Διεθνή Διάσκεψη του Ινστιτούτου Τσίπρα μέσω διαδικτύου.
Γιατρός και έμπειρος πολιτικός με μακρά πορεία στην υπεράσπιση της δημόσιας υγείας και των κοινωνικών δικαιωμάτων στη Βραζιλία, έχει πάρει εμβληματικές πρωτοβουλίες για την βελτίωση και ενδυνάμωση του δημόσιου συστήματος Υγείας.
Απόφοιτος της Ιατρικής Σχολής του Ομοσπονδιακού Πανεπιστημίου του Περναμπούκο και κάτοχος μεταπτυχιακών τίτλων στη Γενική Κοινοτική Ιατρική, την Ψυχιατρική και την Παθολογία, ο Humberto αφιέρωσε από νωρίς τη ζωή του στη βελτίωση του δημόσιου συστήματος υγείας.
Η πολιτική του διαδρομή ξεκίνησε από το φοιτητικό κίνημα, και συνεχίστηκε με εκλογή σε σειρά αξιωμάτων: Δημοτικός Σύμβουλος, Βουλευτής της Πολιτείας, Ομοσπονδιακός Βουλευτής, Υπουργός Υγείας, Γερουσιαστής εκπροσωπώντας την Πολιτεία του Περναμπούκο και πρόεδρος του Εργατικού Κόμματος.
Κατά τη θητεία του ως υπουργός Υγείας εγκαινίασε εμβληματικά προγράμματα όπως το SAMU – το σύστημα άμεσης προνοσοκομειακής επέμβασης – και το Brasil Sorridente, που βελτίωσε την πρόσβαση στην οδοντιατρική φροντίδα για εκατομμύρια Βραζιλιάνους.
Ως Γραμματέας Υγείας της πόλης Ρεσίφε (2001), έθεσε τις βάσεις για ένα πιο σύγχρονο και αποτελεσματικό σύστημα επείγουσας φροντίδας. Πρωτοστάτησε επίσης στη δημιουργία της Hemobrás, της πρώτης κρατικής φαρμακοβιομηχανίας βιοτεχνολογίας και αιμοπαραγώγων στη Βραζιλία.
Ο Humberto Costa συνεχίζει να μάχεται με συνέπεια για ένα πιο δίκαιο, υγιές και βιώσιμο μέλλον για όλους τους Βραζιλιάνους.
Χριστίνα Κουλούρη
Η Χριστίνα Κουλούρη είναι Καθηγήτρια Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας και από το 2020 Πρύτανις του Παντείου Πανεπιστημίου Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών. Η ακαδημαϊκή και διοικητική της πορεία χαρακτηρίζεται από διεθνή αναγνώριση, ενεργή συμμετοχή σε ερευνητικά προγράμματα και σημαντική συμβολή στη μελέτη της ιστορικής μνήμης και της εθνικής ταυτότητας.
Σπούδασε Ιστορία και Αρχαιολογία στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και συνέχισε τις μεταπτυχιακές της σπουδές στην École des Hautes Études en Sciences Sociales και στο Πανεπιστήμιο Paris I – Panthéon-Sorbonne, όπου και αναγορεύτηκε διδάκτωρ.
Έχει διατελέσει επισκέπτρια ερευνήτρια στο Πανεπιστήμιο Princeton (2017) και στο Πανεπιστήμιο του Regensburg (2019) ενώ έχει συμμετάσχει σε διεθνή ερευνητικά προγράμματα, όπως το «Shared History Project», που εξετάζει τις ελληνοτουρκικές ιστορικές αφηγήσεις.
Έχει τιμηθεί με το Βραβείο Νίκου Σβορώνου (1993), το Βραβείο Δελφών (2012) και την τιμητική διάκριση Dimitrios Vikelas Plaque από τη Διεθνή Εταιρεία Ολυμπιακής Ιστορίας (2019).
Venko Filipče
Ο Venko Filipče, είναι νευροχειρουργός και πρόεδρος του Κόμματος Σοσιαλδημοκρατών (SDSM) της Βόρειας Μακεδονίας.
Ο Filipče υπηρέτησε ως υπουργός Υγείας από τον Δεκέμβριο του 2017 έως τον Ιανουάριο του 2022, διαδραματίζοντας κεντρικό ρόλο στη διαχείριση της πανδημίας COVID-19.
Εκλέχθηκε για πρώτη φορά πρόεδρος του SDSM το 2024 και επανεξελέγη στις 7 Απριλίου 2025, επανεξελέγη πρόεδρος του SDSM για τετραετή θητεία, λαμβάνοντας 18.001 ψήφους από τα 23.712 εγγεγραμμένα μέλη.
Στην ομιλία του, τόνισε την ανάγκη ανανέωσης του κόμματος και προετοιμασίας για τις τοπικές εκλογές του Οκτωβρίου 2025, με στόχο την ανάκτηση της εμπιστοσύνης των πολιτών.
Είναι στενός συνεργάτης του πρώην πρωθυπουργού Zoran Zaev και συνιδρυτής του Ιδρύματος ZAEV. Η ηγεσία του στο SDSM εστιάζει στην ενίσχυση των σοσιαλδημοκρατικών αξιών, την προώθηση της ευρωπαϊκής πορείας της χώρας και την ανασυγκρότηση του κόμματος μετά τις εκλογικές απώλειες του 2024.
Nazlı Akyüz
Η Nazlı Akyüz είναι μέλος του Δημοτικού Συμβουλίου του Μητροπολιτικού Δήμου Κωνσταντινούπολης (İBB) και πρόεδρος της Επιτροπής Ευρωπαϊκής Ένωσης και Εξωτερικών Σχέσεων.
Πολιτική επιστήμονας και ακαδημαϊκός είναι η συντονίστρια των Εδρών UNESCO στο Πανεπιστήμιο Aydın της Κωνσταντινούπολης με ερευνητικά ενδιαφέροντα που περιλαμβάνουν την τουρκική πολιτική, την κοινωνία των πολιτών, τα κοινωνικά κινήματα και την πολιτική οικονομία.
Έλαβε το μεταπτυχιακό της δίπλωμα στην Παγκόσμια Πολιτική Οικονομία από το Πανεπιστήμιο του Sussex της Βρετανίας. Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα περιλαμβάνουν την Τουρκική Πολιτική, την Κοινωνία των Πολιτών, τα Κοινωνικά Κινήματα και την Πολιτική Οικονομία.
Garo Paylan
Ο Garo Paylan, βουλευτής Τουρκικού Κοινοβουλίου (2015-2023), People’s Democratic Party (HDP) και ακτιβιστής έχει αφιερώσει τη ζωή του στον αγώνα για την αναγνώριση των μειονοτικών δικαιωμάτων με έμφαση στην αρμενική κοινότητα.
Η αντιμετώπιση που είχε εντός του κοινοβουλίου καταδεικνύει το θάρρος και την αγωνιστικότητά του. Δέχθηκε επιθέσεις και ύβρεις λόγω της αρμενικής καταγωγής του και των πολιτικών του θέσεων ενώ το 2016 αποβλήθηκε προσωρινά από το κοινοβούλιο για τις αναφορές του στη γενοκτονία των Αρμενίων.
Ο Paylan όρθωσε το ανάστημά του και για τα δικαιώματα, των Κούρδων, των Ελλήνων και των Εβραίων στην Τουρκία, καταγγέλλοντας διακρίσεις και προωθώντας την πολιτιστική και θρησκευτική πολυμορφία ενώ πολύ σημαντικές ήταν οι πρωτοβουλίες του για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς φέροντας στο φως την εγκατάλειψη σημαντικών ιστορικών μνημείων.
Το 2022 και ενώ ήταν ακόμα βουλευτής αποκαλύφθηκε σχέδιο δολοφονίας του, το οποίο φέρεται να οργανώθηκε από εγκληματικά στοιχεία με πολιτικές διασυνδέσεις.
Ο Τουρκαρμένιος αγωνιστής έχει προταθεί δύο φορές για το Βραβείο Νόμπελ Ειρήνης (2018, 2020) για τη συμβολή του στην προώθηση της ειρήνης και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ενώ τιμήθηκε με το Μετάλλιο Grand Vermeil και το Χρυσό Μετάλλιο του Κρατικού Πανεπιστημίου του Ερεβάν.
Ο Garo Paylan εργάζεται ως επισκέπτης ερευνητής στο Carnegie Endowment for International Peace στην Ουάσινγκτον.
Τον συντονισμό της 1ης Θεματικής ενότητας θα έχει ο Χάρης Τζήμητρας, Διευθυντής, Cyprus Center, Peace Research Institute Oslo, Κύπρος
