Την ανάγκη για σοβαρότατες θεσμικές τομές, σοβαρότατες και γενναίες μεταρρυθμίσεις τόσο στη λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος, όσο και στη λειτουργία της δικαιοσύνης, επεσήμανε ο πρώην υπουργός Δικαιοσύνης, Χάρης Καστανίδης, κατά την παρέμβασή του στην ημερίδα του Ινστιτούτου Αλέξη Τσίπρα με θέμα «Κράτος Δικαίου, Δημοκρατία και Δικαιοσύνη».
Ο Χάρης Καστανίδης περιέγραψε με μελανά χρώματα την επιχείρηση συγκάλυψης του μέγα σκανδάλου των υποκλοπών επισημαίνοντας ότι: «Δεν υπάρχει υπόθεση των υποκλοπών που αυτή τη στιγμή να ερευνάται, όλες έχουν τεθεί στο αρχείο. Και σε ότι αφορά τις υποκλοπές για τις οποίες υπεύθυνη ήταν η Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών για λόγους εθνικής ασφαλείας και σε ότι αφορά το Pretador εκτός από δυο-τρία άτομα που ερευνώνται για πλημμεληματικές παραβάσεις σχετιζόμενες με το Pretador».
Ο πρώην υπουργός Δικαιοσύνης έθεσε καίρια ερωτήματα για τις υποκλοπές μέσω ΕΥΠ και Pretador αναρωτώμενος: «Δηλαδή τίποτε δεν έχει ποινικό ενδιαφέρον; Μένουμε έκπληκτοι. Τίποτε δεν έχει ποινικό ενδιαφέρον; Και αν δεν είχε ποινικό ενδιαφέρον γιατί τόση βία; Λεκτική, επιθέσεις στον Ράμμο της ΑΔΑΕ; Εκείνο που εκκαλείτο να κρίνει ο δικαστής είναι εάν υπάρχει νόμιμος αιτιολογία που να εξηγεί ότι ορθά ήρθη το απόρρητο των επικοινωνιών».
Όσον αφορά στη Δικαιοσύνη και στην κρίση εμπιστοσύνης στη λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος, ο Χάρης Καστανίδης υπογράμμισε ότι δεν πρέπει να επιτραπεί ξανά η συγκέντρωση εξουσιών αλλά αντιθέτως «πρέπει να θεσμοθετήσουμε σειρά δικλείδων, ασφαλιστικών δικλείδων ελέγχου και θεσμικών ισορροπιών στο εσωτερικό κάθε διακριτής εξουσίας».
Παράλληλα σημείωσε ότι θα πρέπει να υπάρξουν μέτρα καταπολέμησης «της ασφυκτικής επιρροής ισχυρών οικονομικών συμφερόντων της ολιγαρχίας δηλαδή του χρήματος στα κέντρα λήψης των αποφάσεων».
Ολόκληρη η συνομιλία ανάμεσα στους δημοσιογράφους και τον πρώην Υπουργό, εδώ:
Κα ΚΟΥΤΣΟΚΩΣΤΑ :
Νομίζω ότι μπορούμε να ξεκινήσουμε τον πρώτο κύκλο της συζήτησης. Έχουμε μπόλικο υλικό και να καλέσουμε εδώ τον κύριο Χάρη Καστανίδη πρώην Υπουργός και μέλος του Πολιτικού Συμβουλίου του ΠΑΣΟΚ.
Κος ΣΤΑΘΗΣ:
Καλώς ήρθατε κύριε Υπουργέ.
Κα ΚΟΥΤΣΟΚΩΣΤΑ :
Καλησπέρα σας.
Κος ΣΤΑΘΗΣ:
Ο κύριος Ιωάννης Σαρμάς, τέως υπηρεσιακός Πρωθυπουργός, Επίτιμος Πρόεδρος του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Καλώς ήρθατε κύρει Πρόεδρε.
Κα ΚΟΥΤΣΟΚΩΣΤΑ :
Ο κος Σεκέρογλου δεν θα είναι μαζί μας, ο Πρόεδρος και εκπρόσωπος τύπου του Συμβουλίου της Επικρατείας, γιατί ασθένησε απ’ ότι μάθαμε από Covid, οπότε δεν θα μπορέσει να είναι μαζί μας.
Κος ΣΤΑΘΗΣ:
Ενημερωθήκαμε από τον Πρόεδρο Ανωτάτου Δικαστηρίου τον κύριο Πικραμένο. Δεν μπορεί δυστυχώς ο κύριος Σεκέρογλου να είναι σήμερα μαζί μας.
Είναι μαζί μας όμως η κυρία Σοφία Συρογιάννη, η οποία είναι δικηγόρος, ταμίας του Διοικητικού Συμβουλίου της Ένωσης Ασκούμενων και νέων Δικηγόρων Αθηνών. Καλώς ήρθατε.
Και νομίζω έτσι ότι μπορούμε να ξεκινήσουμε. Να ζητήσουμε κατ’ αρχήν, ένα πρώτο σχόλιο σχετικά με τα ευρήματα της δημοσκόπησης κύριε Καστανίδη.
Η δημοσκόπηση επί της ουσίας απεικονίζει μια πολύ άσχημη πραγματικότητα για την ελληνική δικαιοσύνη, εμπεδωμένη συνείδηση του πολίτη και υπάρχει και βλέπουμε μία συνάφεια ο κόσμος να ταυτίζει τη δυσμένειά του προς την Κυβέρνηση, την εκάστοτε Κυβέρνηση, με τη δυσμένεια προς τη δικαιοσύνη.
Κος ΚΑΣΤΑΝΙΔΗΣ:
Η δημοσκόπηση την οποία παρουσίασε ο κύριος Φαναράς και ο κύριος Μπαλαμπανίδης επιβεβαιώνει μια γενικότερη πεποίθηση για τη λειτουργία της δικαιοσύνης και την κρίση εμπιστοσύ8νης στη λειτουργία επίσης του πολιτικού συστήματος.
Ήταν τόσο εύγλωττοι οι αριθμοί και τα συμπεράσματα που δεν χρειάζεται να προσθέσω κάτι, γιατί αυτήν την ώρα επείγει επί της ουσίας να συζητήσουμε για το τι πρέπει να κάνουμε.
Κος ΣΤΑΘΗΣ:
Για το τι πρέπει να κάνουμε.
Κα ΚΟΥΤΣΟΚΩΣΤΑ :
Τι πρέπει να κάνουμε λοιπόν;
Κος ΚΑΣΤΑΝΙΔΗΣ:
Επειδή πολλές φορές στη ζωή μου συναντώ την κρίση του χρόνου, πείτε μου πόσο χρόνο έχω.
Κος ΣΤΑΘΗΣ:
Έχετε αρκετό χρόνο. Θα σας πούμε εμείς.
Κος ΚΑΣΤΑΝΙΔΗΣ:
Η συζήτηση την οποίαν προκαλεί το Ινστιτούτο Αλέξης Τσίπρας, γίνεται σε μια στιγμή κατά την οποία φαίνεται το βάθος της κρίσης εμπιστοσύνης όπως προείπα, στη λειτουργία της δημοκρατίας, των δημοκρατικών θεσμών και της δικαιοσύνη.
Δεν υπάρχει κράτος δικαίου αν δεν υπάρχει ουσιαστική δημοκρατία και αν δεν υπάρχει ορθή απονομή της δικαιοσύνης. Είναι τόσο απλό.
Δεν υπάρχει κράτος δικαίου αν δεν έχουμε μια ουσιαστική λειτουργία της δημοκρατίας και ορθή απονομή της δικαιοσύνης και εξηγούμε τι εννοώ.
Πριν από πολύ καιρό ο Κόλινγκ Κράουτς είχε μιλήσει για την μετάπτωση της δημοκρατίας σε ένα μεταδημοκρατικό καθεστώς. Ένα μεταδημοκρατικό καθεστώς που οι πολίτες ουσιαστικά απέχουν και ελέγχεται στη λειτουργία του από ισχυρές δυνάμεις της οικονομίας.
Η οικονομία καθορίζει τι πολιτική έπεται. Δεν βρισκόμαστε πια στο καθεστώς της μεταδημοκρατίας, αλλά σχεδόν της απόλυτης έκπτωσής της διεθνώς και εδώ δυστυχώς στη χώρα μας
Άρα λοιπόν, πρέπει να αναζητήσουμε τι σημαίνει σήμερα αποκατάσταση της δημοκρατίας και πως μπορούμε να προσεγγίσουμε την ορθή απονομή της δικαιοσύνης.
Θα χρειαστούν σοβαρότατες θεσμικές τομές, σοβαρότατες και γενναίες μεταρρυθμίσεις τόσο στη λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος, όσο και στη λειτουργία της δικαιοσύνης.
Θα ήθελα να διαλέξω και να προτείνω τρεις κατηγορίες θεσμικών αλλαγών. Η πρώτη δέσμη των θεσμικών αλλαγών πρέπει να στοχεύει στο να μην επιτρέπεται εφ’ εξής η συγκέντρωση ανέλεγκτων υπερεξουσιών σε σκοτεινές περιοχές άσκησης της εκτελεστικής εξουσίας.
Κος ΣΤΑΘΗΣ:
Δηλαδή;
Κος ΚΑΣΤΑΝΙΔΗΣ:
Να μην επιτρέπεται η υπερσυγκέντρωση ανέλεγκτων εξουσιών σε πρόσωπα που ασκούν πολιτική εξουσία, ιδιαίτερα σε μονοπρόσωπα πρόσωπα, όπως συμβαίνει τα πολλά τελευταία χρόνια και ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια με τις εξουσίες του Πρωθυπουργού.
Κος ΣΤΑΘΗΣ:
Άρα μιλάτε για συγκεκριμένα πράγματα. Μιλάτε για ασφάλεια.
Κος ΚΑΣΤΑΝΙΔΗΣ:
Το πρώτο λοιπόν το εξηγώ. Δεν πρέπει λοιπόν να επιτραπεί ξανά η συγκέντρωση εξουσιών. Αντιθέτως, πρέπει να θεσμοθετήσουμε σειρά δικλείδων, ασφαλιστικών δικλείδων ελέγχου και θεσμικών ισορροπιών στο εσωτερικό κάθε διακριτής εξουσίας.
Να πάρω την εκτελεστική εξουσία για το παράδειγμα των ανέλεγκτων υπερεξουσιών του Πρωθυπουργού.
Κα ΚΟΥΤΣΟΚΩΣΤΑ:
Κατ’ αρχάς, ποιες είναι οι ανέλεγκτες εξουσίες όπως τις περιγράψατε;
Κος ΚΑΣΤΑΝΙΔΗΣ:
Κατ’ αρχήν, μπορεί κανένας να δει το νόμο 4622 σχετικά με το επιτελικό κράτος. Ακόμη και τα μέσα ενημέρωσης, τα δημόσια μέσα ενημέρωσης, η Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών περιήλθαν στην εξουσία του Πρωθυπουργού και παρακαλώ δείτε μία διαχρονική τάση μετά την συνταγματική αναθεώρηση 1985 – ’86, τη διαχρονική τάση αυτής της καταθλιπτικής ισχύος μέσω του ελέγχου της κοινοβουλευτικής εξουσίας από το πολιτικό κόμμα που έχει τελικά τη διακυβέρνηση της χώρας.
Θέλω λοιπόν να προσδιορίσω ποιες είναι..
Κος ΣΤΑΘΗΣ:
Άρα, αυτά θα πρέπει να ανατεθούν σε ένα άλλο όργανο
Κος ΚΑΣΤΑΝΙΔΗΣ:
Μίλησα για την ανάγκη θεσμοθέτησης ασφαλιστικών, επαναλαμβάνω, δικλείδων που εξασφαλίζουν τον έλεγχο και τις θεσμικές ισορροπίες στο εσωτερικό των διακεκριμένων εξουσιών.
Να δώσω παράδειγμα. Ο πρώτος τρόπος είναι να ενισχύσουμε αυτό που λέμε, θεσμικά αντίβαρα, τις ρυθμιστικές αρμοδιότητες πλέον του Προέδρου της Δημοκρατίας. Αυτό είναι κατά την άποψή μου ώριμο.
Πως μπορεί να γίνει αυτό. Δείτε παραδείγματος χάριν το ατελέσφορο δικαίωμα κατά άρθρο 42 του συντάγματος που σήμερα απονέμει το σύνταγμα στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας για να αναπομπή των νόμων.
Ένα δικαίωμα το οποίο δεν ασκήθηκε ποτέ για τον απλούστατο λόγο ότι η Κυβέρνηση δια της πλειοψηφίας της μπορεί να ξαναψηφίσει με απλή πλειοψηφία τον ίδιο νόμο και να τον ξαναστήσει προς κύρωση, να τον ξαναστείλει πίσω στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας.
Όχι, εφ’ εξής κατά την άποψή μου χρειάζεται μια σοβαρή μεταρρύθμιση, επί αναπομπής νόμου ή πρότασης νόμου στη Βουλή. Θα πρέπει με όποιες τροπολογίες γίνουνε και προσθήκες προστεθούν, η πλειοψηφία η κοινοβουλευτική να είναι αυξημένη τουλάχιστον κατά 3/5 για να σταλεί πίσω στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας προς κύρωση.
Κος ΣΤΑΘΗΣ:
Ο ίδιος νόμος που έχει αναπεμφθεί από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας.
Κος ΚΑΣΤΑΝΙΔΗΣ:
Ο ίδιος νόμος με αυξημένη μετά από αναπομπή πλειοψηφία να ψηφιστεί από τη Βουλή για να επιστρέψει προς κύρωση στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας.
Δεύτερη ρυθμιστική αρμοδιότητα.
Κος ΣΤΑΘΗΣ:
Το ερώτημα εν προκειμένω είναι ένας Πρόεδρος ο οποίος έχει εκλεγεί από μια συγκεκριμένη πλειοψηφία πλέον 151..
Κος ΚΑΣΤΑΝΙΔΗΣ:
Θα φτάσουμε και εκεί.
Κα ΚΟΥΤΣΟΚΩΣΤΑ:
Και με πολύ συγκεκριμένο ρόλο.
Κος ΣΤΑΘΗΣ:
Θα αναπέμψει ένα νόμο;
Κος ΚΑΣΤΑΝΙΔΗΣ:
Θα φτάσουμε και εκεί. Επιτρέψτε μου μόνο να ολοκληρώσω λίγο αυτήν την δέσμη μέτρω και αν υπάρχει κάτι που πρέπει να διευκρινίσω, να το διευκρινίσω, γιατί προφανώς όλα τα πράγματα έχουν μια συνοχή μεταξύ τους.
Μια δεύτερη ρυθμιστική αρμοδιότητα του Προέδρου της Δημοκρατίας σχετική με την πρώτη κατ’ άρθρο 43. Η άποψή μου είναι ότι θα πρέπει να προχωρήσουμε, η επιστημονική κοινότητα το έχει ζητήσει στην ίδρυση Συνταγματικού Δικαστηρίου, στο οποίο μπορεί να αποστέλλει νόμο προ της κύρωσής του ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας για έλεγχο συνταγματικότητας όταν υπάρχουν σχετικές αμφιβολίες περί της συνταγματικότητας μιας διάταξης η και πολλών περισσότερων διατάξεων.
Κος ΣΤΑΘΗΣ:
Στο ΣτΕ.
Κος ΚΑΣΤΑΝΙΔΗΣ:
Όχι στο ΣτΕ, στο Συνταγματικό Δικαστήριο που πρέπει να ιδρυθεί.
Κος ΣΤΑΘΗΣ:
Πρέπει να ιδρυθεί Συνταγματικό Δικαστήριο λοιπόν.
Κος ΚΑΣΤΑΝΙΔΗΣ:
Βεβαίως. Και επίσης θα πρέπει κατά την άποψη μου με τον τρόπο που στην 3η δέσμη μέτρων θα περιγράψω, να ενισχυθούν ρυθμιστικές αρμοδιότητες του Προέδρου της Δημοκρατίας όπως παραδείγματος χάριν θα είναι η επιλογή της ηγεσίας των ανωτάτων δικαστηρίων της χώρας, με τη διαδικασία όμως που θα περιγράψω στην 3η δέσμη.
Είναι μερικές ενδεικτικές προτάσεις, τι σημαίνει να ενισχυθούν οι ρυθμιστικές αρμοδιότητες του Προέδρου για να υπάρξει ένα σύστημα check and blatancies όπως λέμε εμείς οι πόντιοι.
Κα ΚΟΥΤΣΟΚΩΣΤΑ:
Είχε ρυθμιστικές αρμοδιότητες ο Πρόεδρος πριν νομίζω τη συνταγματική αναθεώρηση του ’86 αν δεν κάνω λάθος.
Κος ΚΑΣΤΑΝΙΔΗΣ:
Αν είχε τέτοιες;
Κα ΚΟΥΤΣΟΚΩΣΤΑ:
Ναι.
Κος ΚΑΣΤΑΝΙΔΗΣ:
Όχι.
Κος ΣΤΑΘΗΣ:
Είχε αυξημένες όμως.
Κος ΚΑΣΤΑΝΙΔΗΣ:
Πριν το 1986; Μας ενδιαφέρει μετά το 1986.
Κος ΣΤΑΘΗΣ:
Καλά, λέμε ότι με την έννοια ότι δεν πρωτόγνωρο να έχει αρμοδιότητες ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας.
Κος ΚΑΣΤΑΝΙΔΗΣ:
Υπό το φως των σύγχρονων πολιτικοκοινωνικών συνθηκών και των τελευταίων εξελίξεων που μας διευκολύνουν σε ορθότερα συμπεράσματα
Η δεύτερη δέσμη μέτρων που αφορά τη λειτουργεία του δημοκρατικού μας πολιτεύματος, πρέπει να καταπολεμά το φαινόμενο, της ασφυκτικής επιρροής ισχυρών οικονομικών συμφερόντων της ολιγαρχίας δηλαδή του χρήματος στα κέντρα λήψης των αποφάσεων και να βοηθάει την αυξημένη επιρροή στα κέντρα λήψης των αποφάσεων της κοινωνίας των πολιτών.
Έχουμε φτάσει πια, δείτε τις εκλογές στις Ηνωμένες Πολιτείες, απροσχημάτιστα πλέον η ολιγαρχία του χρήματος να επεμβαίνει όχι μόνο στην επιλογή προσώπων, αλλά και στη διαχείριση της εξουσίας εκ μέρους τους.
Άρα λοιπόν, η δεύτερη δέσμη μέτρων πρέπει να βοηθά σε μία επαναλαμβάνω, καταπολέμηση του φαινομένου του ελέγχου των κέντρων πολιτικών αποφάσεων από την ολιγαρχία και στην ενίσχυση της κοινωνίας των πολιτών και της επιρροής της σε αυτά.
Αυτό σημαίνει ότι οι μεταρρυθμίσεις αυτές θα πρέπει να βοηθούν την αντιπροσωπευτική δημοκρατία να αποκτήσει χαρακτηριστικά βαθιάς συμμετοχικής δημοκρατίας που διευκολύνουν την κοινωνία των πολιτών, την κοινωνία των πολιτών να παρεμβαίνει.
Να δώσω ένα παράδειγμα. Στο άρθρο 44 του συντάγματος θα πρέπει να κάνουμε μία σημαντική μεταβολή και να δώσουμε τη δυνατότητα διεξαγωγής δημοψηφισμάτων για σπουδαία κοινωνικά θέματα μετά από πρωτοβουλία των πολιτών και φυσικά τη συγκέντρωση ενός ορισμένου αριθμού υπογραφών.
Κος ΣΤΑΘΗΣ:
Για τα Τέμπη έχουν μαζευτεί 1,5 εκατομμύριο υπογραφές.
Κος ΚΑΣΤΑΝΙΔΗΣ:
Αυτό λοιπόν θα ήτανε.
Κος ΣΤΑΘΗΣ:
Δύναται βάσει του σημερινού συντάγματος να ενεργοποιηθεί ένα δημοψήφισμα;
Κος ΚΑΣΤΑΝΙΔΗΣ:
Όχι. Διότι η αρμοδιότητα ανήκει στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας που προκηρύσσει το δημοψήφισμα μόνο μετά από πρωτοβουλία της Κυβέρνησης και σχετική απόφαση της Βουλής.
Η κοινωνία των πολιτών, οι πολίτες σε αντίθεση με ότι συμβαίνει σε άλλες χώρες, δεν μπορούν να επέμβουν για κρίσιμα κοινωνικά θέματα, γιατί δεν τους το επιτρέπει το σύνταγμα.
Άρα λοιπόν, η διεξαγωγή δημοψηφισμάτων μετά από πρωτοβουλία των πολιτών ή η λαϊκή νομοθετική πρωτοβουλία, είναι μία ρύθμιση που το ’19 πέρασε, ’19 – ’20 πέρασε στο σύνταγμα. Είναι το άρθρο 73.6 του συντάγματος που επιτρέπει τη λαϊκή νομοθετική πρωτοβουλία.
Ήταν πρόταση της αντιπολίτευσης, αλλά μέχρι αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει εκτελεστικός νόμος για να μπορέσει να εφαρμοστεί το συνταγματικό αυτό δικαίωμα της λαϊκής νομοθετικής πρωτοβουλίας, που επίσης δίνει παρέμβαση στα νομοθετικά πράγματα οργανωμένων κοινωνικών φορέων και της κοινωνίας των πολιτών.
Να μια δεύτερη δέσμη μέτρων που αφορά αυτό που είπα, την καταπολέμηση του φαινομένου να ελέγχεται η πολιτική και τα κέντρα λήψης αποφάσεων από την ολιγαρχία.
Υπάρχει και μία 3η δέσμη μέτρων που αφορά τη δικαιοσύνη κάθε αυτή τη λειτουργία τής δικαιοσύνης και που θεωρώ ότι θα πρέπει πολύ σύντομα επίσης να αναδείξουμε.
Το ένα ήδη το ανέδειξε και στην έρευνά της. Αναδείχθηκε στην έρευνά της, είναι η επιλογή της ηγεσίας της δικαιοσύνης. Πρέπει να σας πω ότι το 2010 ως Υπουργός Δικαιοσύνης χωρίς κανείς να μας υποχρεώνει, επιχειρήσαμε υπό το φως της ισχύουσας συνταγματικής διάταξης να επιφέρουμε τροποποίηση στην επιλογή της ηγεσίας της δικαιοσύνης η οποία θα κάνει πιο δημοκρατικό τον χαρακτήρα της επιλογής και τότε εισηγήθηκα στη Βουλή και ψηφίστηκε με μεγάλη πλειοψηφία η μεσολάβηση, η διαμεσολάβηση της διάσκεψης των Προέδρων που καλείται μετά από ακρόαση να κρίνει τους προτεινομένους από την εκτελεστική εξουσία, γιατί δεν έχει αλλάξει αυτό ακόμη, δηλαδή από τον Υπουργό Δικαιοσύνης και να προτείνει από τους προτεινομένους πολλαπλάσιους σε αριθμό, έναν αριθμό για να επιλέγει στο τέλος το Υπουργικό Συμβούλιο.
Κος ΣΤΑΘΗΣ:
…. αυτό;
Κος ΚΑΣΤΑΝΙΔΗΣ:
Η διάταξη αυτή προσέκρουσε στη γνωστή κομματική παθογένεια ότι ο καθένας δεν αισθάνεται υποχρεωμένος να συζητήσει για σοβαρό θέμα και να υπάρξει μια κοινοβουλευτική συναίνεση, έτσι ενώ προβλεπόταν πλειοψηφία 4/5, ουσιαστικά δίνονταν με απλή πλειοψηφία μη δεσμεύουσα από την Κυβέρνηση πρόταση, για να επιλέξει.
Εδώ λοιπόν πρέπει να κάνουμε μία σοβαρή μεταβολή. Η εκτίμησή μου είναι και η ιδέα που θα ήθελα να υποστηρίξω, είναι ότι η σειρά πρέπει να η ακόλουθη, πολύ κοντά στην ιδέα που πρότεινα και ψήφισα το 2010.
Οι ολομέλειες των ανωτάτων δικαστηρίων της χώρας και η Ολομέλεια της Εισαγγελίας του Αρείου Πάγου προτείνει έξι τουλάχιστον υποψηφίους για κάθε κενή θέση.
Κος ΣΤΑΘΗΣ:
Δεσμευτικά;
Κος ΚΑΣΤΑΝΙΔΗΣ:
Όχι, προσέξτε.
Κος ΣΤΑΘΗΣ:
Γιατί ψηφίστηκε τώρα, το ξέρετε.
Κος ΚΑΣΤΑΝΙΔΗΣ:
Όχι, όχι δεν μιλάω για τον τελευταίο νόμο.
Κος ΣΤΑΘΗΣ:
Για τις ολομέλειες των δικαστηρίων.
Κος ΚΑΣΤΑΝΙΔΗΣ:
Κατ΄ αρχήν ούτε αυτή είναι δεσμευτική πρόταση.
Κος ΣΤΑΘΗΣ:
Δεν είναι, όχι αυτό λέω.
Κος ΚΑΣΤΑΝΙΔΗΣ:
Έτσι, δεν είναι. Εγώ τώρα μιλάω για δεσμεύουσες διαδικασίες που καταλήγουν στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας.
Οι ολομέλειες των δικαστηρίων, θα ήθελα με αυξημένη πλειοψηφία και αυτές, προτείνουν έξι τουλάχιστον υποψηφίους για κάθε κενή θέση, Πρόεδρο του Αρείου Πάγου, του Ελεγκτικού Συνεδρίου, του Συμβουλίου της Επικρατείας ή Αντιπρόεδρο.
Διαβιβάζεται η πρόταση των ολομελειών στην Διάσκεψη των Προέδρων και η Διάσκεψη των Προέδρων αναγκαστικά με πλειοψηφία αυξημένη τουλάχιστον τριών πέμπτων, εγώ θα ήθελα πάλι τέσσερα πέμπτα, ώστε να είναι αναγκαία η διαβούλευση πλέον των κομμάτων και αναγκαστική η διαβούλευση των κομμάτων, να φτάσει σε επιλογή τριών, που με αυτήν την αυξημένη-ενισχυμένη πλειοψηφία διαβιβάζονται οι τρεις προτεινόμενοι στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, για να επιλέξει τον τελικό.
Αυτή είναι η πρότασή μου, χωρίς να αγνοώ καθόλου άλλες προτάσεις, όπως είναι τα ευρέα Εκλεκτορικά Σώματα, αλλά εκεί υπάρχουν άλλου είδους θέματα.
Μια δεύτερη σοβαρή μεταβολή στη δικαιοσύνη, την θεωρώ ακόμη πιο σοβαρή ακόμη κι από τον τρόπο επιλογής της… της, είναι ότι πρέπει να αναθεωρηθεί πλήρως το καθεστώς της επιθεώρησης και της αξιολόγησης των δικαστικών λειτουργών.
Είναι κενό γράμμα κ. Πρόεδρε η επιχειρούμενη επιθεώρηση και αξιολόγηση των προϊσταμένων προς τους υφισταμένους δικαστικούς λειτουργούς στο πλαίσιο της ισχύουσας δικαστικής ιεραρχίας, είναι κενό γράμμα, δεν συντελείται.
Θα πρέπει να υπάρξει ένα είδος εξωτερικού ελέγχου, πάλι από τη δικαιοσύνη αλλά εξωτερικού ελέγχου σε σχέση με την τυπική δικαστική ιεραρχία.
Κος ΣΤΑΘΗΣ:
Εξωτερικού, δηλαδή;
Κος ΚΑΣΤΑΝΙΔΗΣ:
Προτείνω λοιπόν τη δημιουργία μιας Γενικής Επιτροπείας για όλα τα τακτικά δικαστήρια της χώρας. Για όλα τα τακτικά δικαστήρια της χώρας.
Εσείς έχετε την εμπειρία του Γενικού Επιτρόπου στο Ελεγκτικό Συνέδριο, μιας Γενικής Επιτροπείας των τακτικών δικαστηρίων όλης της χώρας, με τρία εσωτερικά τμήματα και κλάδους, αυτούς που θα είναι αρμόδιοι για τα πολιτικά ποινικά δικαστήρια, αυτοί που θα είναι αρμόδιοι για τους εισαγγελικούς λειτουργούς και φυσικά για τους διοικητικούς δικαστές.
Η Γενική Επιτροπεία θα απαρτίζεται από ανθρώπους που επιλέγονται από την τακτική δικαιοσύνη από το βαθμό του εφέτη και άνω, θα μετακινούνται στη Γενική Επιτροπεία των δικαστηρίων της χώρας, θα ολοκληρώνουν τη θητεία τους ως Αντεπίτροποι Επίτροποι στη Γενική Επιτροπεία, άρα αποκόβονται από την τυπική ιεραρχία και τους ανατίθεται η υποχρέωση ελέγχου αξιολόγησης και επιθεώρησης των δικαστικών λειτουργών, έξω όμως από την τακτική δικαστική ιεραρχία.
Και το τελευταίο, θα πρέπει να θεσμοθετηθεί επιτέλους στη δικαστική διαδικασία η αστική ευθύνη του δημοσίου, για κάθε πρόδηλο σφάλμα κατά την δικαστική εν γένει διαδικασία. Το πρόδηλο σφάλμα δεν αφορά μια λανθασμένη ερμηνεία ενός νομικού κανόνα προφανώς, ούτε μία σύγκρουση ολομέλειας με κατώτερα δικαστήρια.
Το πρόδηλο σφάλμα δεν αφορά μόνο τους δικαστικούς λειτουργούς, αφορά και όσους συμπράττουν στην απονομή της δικαιοσύνης. Προηγουμένως γινόταν λόγος για το πώς η αστυνομία λειτούργησε στα πλαίσια της προκαταρκτικής εξέτασης του ανακριτικού έργου.
Εδώ λοιπόν θεμελιώνεται σε περίπτωση πρόδηλου σφάλματος αστική ευθύνη, που αφορά όσους πρέπει να συμβάλλουν στην απονομή της δικαιοσύνης και μπορεί να καταλήγει στο τέλος όταν πρόκειται για δικαστικούς λειτουργούς από το δημόσιο και σε αναγωγή, σε δικαστικούς λειτουργούς με κίνηση διαδικασίας επί προδήλου σφάλματος των λεγομένων δικαστηρίων κακοδικίας.
Λοιπόν, έδωσα ενδεικτικά παραδείγματα..
Κος ΣΤΑΘΗΣ:
Μάλιστα, ένα γενικό πλαίσιο.
Κα ΚΟΥΤΣΟΚΩΣΤΑ:
Έναν μηχανισμό ολόκληρο αρχικά.
Κος ΚΑΣΤΑΝΙΔΗΣ:
Ενδεικτικά παραδείγματα για σειρά σοβαρών μεταρρυθμίσεων και για το δημοκρατικό πολίτευμα, την λειτουργία της δημοκρατίας και για την λειτουργία της δικαιοσύνης και κλείνω..
Κος ΣΤΑΘΗΣ:
Και καλό θα είναι να τοποθετηθούν και οι άλλοι, ναι ελάτε.
Κος ΚΑΣΤΑΝΙΔΗΣ:
Κλείνω με μια παράκληση, καθώς αυτά τα λέμε γιατί πρέπει να αναζητήσουμε πραγματική δικαιοσύνη.
Αντί της τυφλής δικαιοσύνης ίσως θα έπρεπε να υπάρχει παντού η αναζήτηση, ο κανόνας που πρέπει να κυριαρχεί στη δικαιοσύνη και βρίσκεται στη διατύπωση του Μπέντζαμιν Ισραέλι «δικαιοσύνη είναι η αλήθεια στην πράξη».
Το λέω για τους συγγενείς των θυμάτων των Τεμπών που παρευρίσκονται και για όλα τα θύματα, ότι αυτά πρέπει να γίνουν από ανθρώπους και δυνάμεις αποφασισμένες, γιατί πρέπει να καταδειχθεί ο απέραντος σεβασμός και η συμπαράσταση σε αυτούς που βρίσκονται σε κατάσταση οδύνης, γιατί τότε μόνο θα τους δικαιώσουμε και θα παρακαλέσω να μεταφέρουν αυτήν την αποφασιστικότητα, τον σεβασμό μας και τη συμπαράστασή μας και στα υπόλοιπα θύματα.
Ευχαριστώ πολύ.
Στη συνέχεια της κουβέντας, ο κ. Καστανίδης επανήλθε στη συζήτηση:
Κος ΚΑΣΤΑΝΙΔΗΣ:
Δεν σχολιάζω ποτέ πρόσωπα. Προσπαθώ να αντιληφθώ την κρίση τους. Δεν υπάρχει υπόθεση των υποκλοπών που αυτή τη στιγμή να ερευνάται, όλες έχουν τεθεί στο αρχείο. Και σε ότι αφορά τις υποκλοπές για τις οποίες υπεύθυνη ήταν η Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών για λόγους εθνικής ασφαλείας και σε ότι αφορά το Pretador εκτός από δυο-τρία άτομα που ερευνώνται για πλημμεληματικές παραβάσεις σχετιζόμενες με το Pretador.
Δηλαδή τίποτε δεν έχει ποινικό ενδιαφέρον; Μένουμε έκπληκτοι. Τίποτε δεν έχει ποινικό ενδιαφέρον; Και αν δεν είχε ποινικό ενδιαφέρον γιατί τόση βία; Λεκτική, επιθέσεις στον Ράμμο της ΑΔΑΕ;
Αλλά όταν φτάνει η υπόθεση των υποκλοπών για να κριθεί στον Άρειο Πάγο, κύριε Πρόεδρε, στην Αντιεισαγγελία, αυτό που καλείται να κρίνει ο ερευνών δικαστής δεν είναι αν υπάρχει τυπική νομιμότητα στην άρση του απορρήτου, υπάρχει. Διότι η αρμοδία Εισαγγελεύς εκείνη την περίοδο που ήταν αποσπασμένη στην Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών υπέγραψε την άρση του απορρήτου.
Εκείνο που εκκαλείτο να κρίνει ο δικαστής είναι εάν υπάρχει νόμιμος αιτιολογία που να εξηγεί ότι ορθά ήρθη το απόρρητο των επικοινωνιών.
Αν δηλαδή υπάρχουν όλοι οι λόγοι που πράγματι συγκροτούν βεβαιότητα για την άρση το απορρήτου των επικοινωνιών. Και βεβαίως δεν κρίνεις το ποινικό αποτέλεσμα κάνοντας τον συσχετισμό τόσες οι άρσεις του απορρήτου των επικοινωνιών από την ΕΥΠ, τόσες οι ταυτόχρονες ως αναλογικό ποσοστό του Pretador και συνεπώς η αναλογία είναι λίγο μικρή και συνεπώς δεν με ενδιαφέρει καλώς ετέθη στο αρχείο.
Λοιπόν, θα χρειαστεί νομίζω σε μια διαδικασία εσωτερικού μονολόγου και στους δικαστικούς λειτουργούς να αναζητήσουν περισσότερους δρόμους που μπορούν να τους καταστήσουν πρότυπα στην άσκηση του δικαιοδοτικού καθήκοντός τους. Γιατί θέλω να υπενθυμίσω ότι ανάμεσα στην πολιτική, στους ανθρώπους των γραμμάτων και των τεχνών, στον πνευματικό κόσμο, στις κοινωνικές τάξεις τους λιγότερους ήρωες διαθέτει η δικαιοσύνη ιδιαίτερα μετά τον Βερτσέτη και τον Πολυζωίδη.