Η σημερινή κρίση του κράτους δικαίου πρέπει να συσχετιστεί με τον νεοφιλελευθερισμό, το αποτυχημένο μοντέλο που έχει απελευθερώσει το κεφάλαιο και έχει δημιουργήσει τις μεγαλύτερες κοινωνικές ανισότητες, επεσήμανε ο Humberto Costa κατά την παρέμβασή του στη 2η Διεθνή Διάσκεψη που πραγματοποίησε το Ινστιτούτο Αλέξη Τσίπρα με θέμα «Δημοκρατία και Κοινωνική Δικαιοσύνη» στις 10 Ιουνίου 2025 στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών.
Ο μεταβατικός Πρόεδρος του Κυβερνώντος Εργατικού Κόμματος Βραζιλίας και Γερουσιαστής, μιλώντας στη 1η Θεματική με τίτλο «Η προοδευτική απάντηση στην κρίση Δημοκρατίας», αναφέρθηκε στον εμπορικό πόλεμο που έχει ξεσπάσει με τη νέα δασμολογική πολιτική που στρέφεται κατά όλων των κρατών του πλανήτη, των πλούσιων και των φτωχότερων.
«Σε ολόκληρο τον κόσμο παρατηρούμε ένα επικίνδυνο όπλο, μία μαζική παραπληροφόρηση που χρησιμοποιείται για πολιτικούς σκοπούς, την αύξηση της ακροδεξιάς και τη συμμαχία της με τις μεγάλες εταιρείες τεχνολογίας. Αυτό δημιουργεί προβλήματα στη παγκόσμια τάξη, γιατί ενισχύει πολέμους όπως ο αυτός της Ουκρανίας, τη γενοκτονία της Γάζας, όπου δολοφονούνται χιλιάδες αθώοι».
Αναφερόμενος τις χώρες της Λατινικής Αμερικής επεσήμανε ότι «η Βραζιλία, το Μεξικό, η Χιλή και η Ουρουγουάη είναι κέντρα αντίστασης σε αυτή την αντιδημοκρατική επίθεση που είναι επικίνδυνη» ενώ χαρακτήρισε «κρατική τρομοκρατία» το εμπάργκο στην Κούβα.
Ο Humberto Costa ανέφερε ότι σκοπός είναι η διάλυση των δημοκρατιών και των δημοκρατικών θεσμών. Είναι ένα καλά συντονισμένο έργο. «Το κίνημα της άκρας δεξιάς του Ζαΐρ Μπορσονάρου που τον στήριξε, τα δίκτυα παραπληροφόρησης επιδίωξαν να στερήσουν τους δημοκρατικούς θεσμούς με ένα πραξικόπημα και προσπαθούμε τώρα να τους τιμωρήσουμε. Δεν έχουν όμως απογοητευτεί από αυτή την αποτυχία και στηρίζονται από τις Ηνωμένες Πολιτείες σε μία ωμή επίθεση κατά της κυριαρχίας της Βραζιλίας. Σαφώς υπονομεύουν την ανεξαρτησία των δικαστηρίων και τους κρατικούς θεσμούς και επίσης επιτίθενται σε επιστήμονες και δημοσιογράφους. Χρησιμοποιούν τους αλγορίθμους για να διευρύνουν τη διάδοση της παραπληροφόρησης, του μισογυνισμού και άλλων τέτοιων θεωριών».
Ο μεταβατικός Πρόεδρος του Κυβερνώντος Εργατικού Κόμματος Βραζιλίας και Γερουσιαστής, πρότεινε τη δημιουργία υπερεθνικών προοδευτικών συμμαχιών «για να επιβεβαιώσουμε την καταδίκη της ακροδεξιάς η οποία δεν αναγνωρίζει τα σύνορα» και παράλληλα «να διατυπώσουμε ένα όραμα που θα αντιμετωπίσει τα αίτια της κρίσης, τις ανισότητες, τον αποκλεισμό και οικολογική καταστροφή. Γι’ αυτό έχουμε δεσμευτεί να υπερασπιστούμε τις προοδευτικές κοινωνικές μας πολιτικές και να ακολουθήσουμε ένα αναπτυξιακό μοντέλο και βιώσιμο και χωρίς αποκλεισμούς και κυρίως δημοκρατικό».
Αναλυτικά η παρέμβαση του Humberto Costa
X. ΤΖΗΜΗΤΡΑΣ: Καλώς ορίσατε εσείς οι συμμετέχοντες στο πρώτο πάνελ, το πλέον επίκαιρο και χωρίς να καθυστερήσω και πριν καν να σας συστήσω που θα ασχοληθεί με την προοδευτική απάντηση στην κρίση της δημοκρατίας, έχουμε μαζί μας τον Humberto Costa, ο οποίος δεν είναι μόνο στη Βραζιλία αλλά είναι συνδεδεμένος και θα περάσουμε αμέσως στη συζήτηση με αυτόν γιατί πρέπει να τον απελευθερώσουμε και μετά θα παρουσιάσω το πάνελ.
Κύριε Costa, περνάμε κατευθείαν σε εσάς. Πείτε μας σας παρακαλώ πώς βλέπετε την κατάσταση υπό τις παρούσες συνθήκες.
HUMBERTO COSTA: Σας ευχαριστώ πάρα πολύ. Είναι πολύ μεγάλη χαρά που μπορώ να συνομιλήσω μαζί σας. Θα πω δύο λόγια για να σας ξεκαθαρίσω τις απόψεις μου και τις απόψεις του εργατικού κόμματός μας.
Αγαπητοί συμμετέχοντες στη Δεύτερη Διεθνή Διάσκεψη για τη Δημοκρατία και την Κοινωνική Δικαιοσύνη, αγαπητοί φίλοι μέλη του Ινστιτούτου Τσίπρα και πάλι θα ήθελα να εκφράσω την τιμή μου που συμμετέχω στην σημαντική αυτή συνάντηση, κυρίως για να συζητήσουμε τις προκλήσεις στην εποχή μας, τη δημοκρατία και τις παγκόσμιες κρίσεις και πώς πρέπει να τις αντιμετωπίσουμε.
Είναι σημαντικό να συσχετίσουμε την τρέχουσα κρίση στο κράτος δικαίου με το νέο φιλελευθερισμό, το παλιό αποτυχημένο μοντέλο που έχει απελευθερώσει το κεφάλαιο και έχει δημιουργήσει τις μεγαλύτερες κοινωνικές ανισότητες.
Ο εμπορικός πόλεμος ξεκίνησε με τη νέα δασμολογική πολιτική που στρέφεται κατά όλων των κρατών του πλανήτη, των πλούσιων και των φτωχότερων, δημιουργεί προβλήματα. Στη διάρκεια της πανδημίας, όταν κάποιες κυβερνήσεις αρνήθηκαν να επενδύσουν σε εμβόλια, τα δημοκρατικά θεσμικά όργανα όπως τα κοινοβούλια μας, όπως η Γερουσία της Βραζιλίας, ξεκίνησε ένα δίκτυο πολιτικής.
Σε ολόκληρο τον κόσμο παρατηρούμε ένα επικίνδυνο όπλο, μία μαζική παραπληροφόρηση που χρησιμοποιείται για πολιτικούς σκοπούς, την αύξηση της ακροδεξιάς και τη συμμαχία της με τις μεγάλες εταιρείες τεχνολογίας. Αυτό δημιουργεί προβλήματα στη παγκόσμια τάξη, γιατί ενισχύει πολέμους όπως ο αυτός της Ουκρανίας, τη γενοκτονία της Γάζας, όπου δολοφονούνται χιλιάδες αθώοι.
Το σενάριο πρέπει να σταματήσει. Η Λατινική Αμερική έχει εμπλακεί σε αυτό τον δημοκρατικό αγώνα. Η Βραζιλία, το Μεξικό, η Χιλή και η Ουρουγουάη είναι κέντρα αντίστασης σε αυτή την αντιδημοκρατική επίθεση που είναι επικίνδυνη. Υπάρχουν συγκρούσεις σε επισφαλείς χώρες όπως η Βολιβία.
Το embargo στην Κούβα δείχνει μια κατάσταση κρατικής τρομοκρατίας. Θέλουμε να επισημάνουμε πως ο αυταρχικός νεοφιλευθερισμός στιγματίζει την δημόσια ζωή και επιτρέπει να γίνονται ψευδείς υποσχέσεις για κυριαρχία. Αυτό δεν είναι περιστασιακή κατάσταση.
Ο σκοπός είναι η διάλυση των δημοκρατιών και των δημοκρατικών θεσμών. Είναι ένα καλά συντονισμένο έργο. Το κίνημα της άκρας δεξιάς του Ζαΐρ Μπορσονάρου που τον στήριξε τα δίκτυα παραπληροφόρησης επιδίωξαν να στερήσουν τους δημοκρατικούς θεσμούς με ένα πραξικόπημα και προσπαθούμε τώρα να τους τιμωρήσουμε.
Δεν έχουν όμως απογοητευτεί από αυτή την αποτυχία και στηρίζονται από τις Ηνωμένες Πολιτείες σε μία ωμή επίθεση κατά της κυριαρχίας της Βραζιλίας. Σαφώς υπονομεύουν την ανεξαρτησία των δικαστηρίων και τους κρατικούς θεσμούς και επίσης επιτίθενται σε επιστήμονες και δημοσιογράφους. Χρησιμοποιούν τους αλγορίθμους για να διευρύνουν τη διάδοση της παραπληροφόρησης, του μισογυνισμού και άλλων τέτοιων θεωριών.
Υπάρχει μία ανθρώπινη τραγωδία σε ακραίο επίπεδο. Ο νέος φασισμός έχει ξεκινήσει μία εκστρατεία κατά των δασών και των αυτοχθόνων. Και αυτό δεν συμβαίνει μόνο στη Βραζιλία. Έχει φτάσει στις Ηνωμένες Πολιτείες σε κάποια μέρη της Ευρώπης και της Ασίας.
Τι θα πρέπει να κάνουμε. Καταρχήν πρέπει να απορρίψουμε το ψεύτικο δίλημμα της ελευθερίας της έκφρασης. Η επιτήρηση δεν είναι συμβατή με τη δημοκρατική ζωή. Η ψηφιακή αρχιτεκτονική υπάρχει παντού και λειτουργεί υπέρ αυτών οι οποίοι επιτηρούν και δεν αφήνουν τον πολιτισμό της δημοκρατίας να διαδοθεί. Δεν υπάρχει λογοδοσία και διαφάνεια.
Δεύτερον πρέπει να δημιουργήσουμε υπερεθνικές προοδευτικές συμμαχίες για να επιβεβαιώσουμε την καταδίκη της ακροδεξιάς η οποία δεν αναγνωρίζει τα σύνορα. Ας στηριχθούμε στην διεθνή αλληλεγγύη, πράγμα που ήδη συμβαίνει για την υπεράσπιση του Αμαζονίου, την υπεράσπιση των δικαιωμάτων των ανθρώπων κλπ.
Πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι η υπεράσπιση της δημοκρατίας είναι σημαντικό στοιχείο της κοινωνικής δικαιοσύνης.
Πρέπει να διατυπώσουμε ένα όραμα που θα αντιμετωπίσει τα αίτια της κρίσης, ανισότητες, αποκλεισμός και οικολογική καταστροφή. Γι’ αυτό έχουμε δεσμευτεί να υπερασπιστούμε τις προοδευτικές κοινωνικές μας πολιτικές και να ακολουθήσουμε ένα αναπτυξιακό μοντέλο και βιώσιμο και χωρίς αποκλεισμούς και κυρίως δημοκρατικό.
Τέλος, αυτό που μπορώ να πω είναι ότι πρέπει να είμαστε ριζοσπαστικοί στην υπεράσπιση της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, να χτίσουμε ευρείες συμμαχίες, να εφαρμόσουμε αποτελεσματικούς κανονισμούς και να υπερασπιζόμαστε το κράτος δικαίου.
Θα σας μιλήσω για την Μαριλένα Σάου, μια σημαντική καθηγήτρια. Είπε ότι η δημοκρατία πρέπει να γίνει πιο ισχυρή, πιο ικανή να αντιμετωπίσει τις τρέχουσες προκλήσεις που μας έχουν επιβληθεί από την άκρα δεξιά. Σας ευχαριστώ.