Παρεμβάσεις του Προέδρου ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία Αλ. Τσίπρα στη ζωντανή διαδικτυακή εκδήλωση για την παρουσίαση του Προγράμματος για το Νέο Εθνικό Σύστημα Υγείας
Παρεμβάσεις του Προέδρου ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία Αλ. Τσίπρα στη ζωντανή διαδικτυακή εκδήλωση για την παρουσίαση του Προγράμματος για το Νέο Εθνικό Σύστημα Υγείας

Παρεμβάσεις του Προέδρου ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία Αλ. Τσίπρα στη ζωντανή διαδικτυακή εκδήλωση για την παρουσίαση του Προγράμματος για το Νέο Εθνικό Σύστημα Υγείας

Αν μου επιτρέπετε, κύριε Κεφαλογιάννη, νομίζω ότι εδώ θέτουμε ένα κρίσιμο θέμα που είναι η αύξηση των πόρων συνολικά. Διότι ξεκινήσατε με ένα πολύ καίριο παράδειγμα, σαράντα χρόνια ΕΣΥ, πολύ σημαντικό το ΕΣΥ, αλλά σαράντα χρόνια χωρίς οικογενειακό γιατρό.

Οι δαπάνες για την Υγεία στην Ελλάδα, υπολείπονται όλα αυτά τα χρόνια, τα σαράντα, σε σχέση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Και όταν στην Ελλάδα είμαστε στο 5% του ΑΕΠ, φανταστείτε, δεν μιλάω για απόλυτα νούμερα τώρα, μιλώ ποσοστιαία, 4,9%, ενώ ο μέσος ευρωπαϊκός όρος είναι το 7%.

Άρα, ένα μεγάλο θέμα είναι η αύξηση των δαπανών, η προτεραιοποίηση δημοσίων δαπανών για την Υγεία, πρώτο θέμα. Δεύτερο μεγάλο θέμα είναι η κατανομή των δαπανών. Και είναι κρίσιμο ζήτημα να δούμε τι ακριβώς γίνεται στην υπόλοιπη Ευρώπη, στον υπόλοιπο κόσμο, στις προηγμένες χώρες, ποια είναι η κατανομή.

Και κλείνω με αυτό γιατί δεν θέλω να πάρω τον χρόνο, είπα πολλά εισαγωγικά, πολύ μεγάλο ζήτημα οι ιδιωτικές δαπάνες για την Υγεία. Ένα 40% του συνολικού μεγέθους δαπανών για την Υγεία, είναι οι ιδιωτικές δαπάνες. Πρέπει να είμαστε πρωταθλητές στην Ευρώπη σε τόσο υψηλό ποσοστό δαπανών. Αντιλαμβάνεστε ότι το έλλειμμα που παρουσίασε η κ. Λινού μ’ ένα εύστοχο παράδειγμα, που αφορά την πρόληψη. Θα μπορούσαμε να δώσουμε δεκάδες παραδείγματα και πιο κορυφαία παραδείγματα από την εμπειρία μας όλο αυτό τον χρόνο στα ελλείμματα στην πρωτοβάθμια βαθμίδα, στα νοσοκομεία, όπου πολλοί από τους συμπολίτες μας είχαν την εμπειρία, κι εσείς, κύριε Κεφαλογιάννη. Το έλλειμμα, λοιπόν, των δαπανών οδηγεί στην αύξηση των ιδιωτικών δαπανών.

***

Έχει πολύ μεγάλο ενδιαφέρον ιδίως η αναφορά στην ανάγκη συντονισμού του δημόσιου με τον ιδιωτικό τομέα. Αλλά, προσοχή, σημασία έχει αυτός ο συντονισμός να έχει ως ωφελούμενο το κοινωνικό σύνολο, τον κάθε πολίτη.

Άρα, είναι άλλο πράγμα η σύμπραξη δημόσιου – ιδιωτικού με στόχο να ωφεληθεί ο ιδιώτης και άλλο πράγμα να αναγνωρίσεις χώρο στον ιδιώτη και να του επιβάλλεις τις συνέργειες, προκειμένου να ωφεληθεί η κοινωνία, ο πολίτης. Αυτό είναι μια διαφορετική οπτική.

***

Θέλω να πω το εξής: αυτή η συζήτηση που μοιάζει να είναι λίγο θεωρητική -τη συζήτηση δηλαδή για το περισσότερο και αποτελεσματικότερο κράτος- πρέπει να την εντάξουμε στις πρόσφατες εμπειρίες μας. Γιατί εγώ θέλω να πω μια μεγάλη αλήθεια σε αυτό το σημείο της συζήτησης.

Η συλλογική συνείδηση –ας μου επιτραπεί ο όρος- της πλειοψηφίας της κοινής γνώμης, του ελληνικού λαού, των πολιτών πριν έρθει ο κορωνοϊός, δεν είχε σε πολύ υψηλή εκτίμηση την αξία του Συστήματος Υγείας.

Στον δημόσιο διάλογο η συζήτηση, ας μου επιτραπεί, για τους γιατρούς και τα δημόσια νοσοκομεία, δεν ήταν η συζήτηση που γίνεται σήμερα. Ήταν η συζήτηση που είχε να κάνει λίγο πολύ ότι είναι όλα διαλυμένα, όλα κατεστραμμένα και οι γιατροί εν πάση περιπτώσει στη συντριπτική τους πλειοψηφία διεφθαρμένοι. Είμαι λίγο υπερβολικός, αλλά το κάνω για να προχωρήσει λίγο η κουβέντα μας.

Άρα, ας κρατήσουμε ως σημαντικό ότι έρχεται αυτή η πανδημία και μας οδηγεί όλους μας να συνειδητοποιήσουμε ότι μια σημαντική αξία είναι το Σύστημα Υγείας και το νοσοκομείο και το δημόσιο γιατί, τι να κάνουμε, πλούσιοι και φτωχοί εκεί προσέτρεξαν.

Αυτό είναι μια κατάκτηση στο συλλογικό υποσυνείδητο, την οποία πρέπει να την αξιοποιήσουμε ακριβώς εμείς οι οποίοι συνειδητοποιούμε και γνωρίζουμε πάρα πολύ καλά ότι χωρίς κεντρικό ρόλο του κράτους στην παρέμβαση στη Δημόσια Υγεία, δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν και να αμβλυνθούν οι ανισότητες.

Δεύτερο σημείο που θέλω να τονίσω με την παρέμβαση, είναι ότι εμείς ακριβώς προτείνουμε μια άλλη αρχιτεκτονική. Προφανώς και τα στοιχεία που τέθηκαν είναι πολύ ενδιαφέροντα, σε σχέση και με τον νοσοκομειακό χάρτη -δεν υπάρχει καμία αμφιβολία- αλλά νομίζω ότι κομβικό στοιχείο στη νέα αρχιτεκτονική είναι, πρώτον, το στοιχείο της εσωτερικής ανακατανομής των πόρων.

Δεν είναι δυνατόν να λύσουμε το πρόβλημα του brain drain ή του γεγονότος ότι ακόμη κι όταν προκηρύσσονται θέσεις σε ένα περιφερειακό νοσοκομείο συγκεκριμένων ειδικοτήτων δεν πάει κανένας γιατρός να τις πάρει αυτές τις θέσεις. Διότι είναι υποχρηματοδοτούμενες σε σχέση με τα στάνταρτς που επικρατούν στον ευρωπαϊκό χώρο.

Είμαστε σε μια εποχή που, καλώς ή κακώς, είναι πολύ πιο εύκολο για ένα νέο επιστήμονα να επιλέξει να πάει με 4-5.000 ευρώ μισθό τον μήνα –δεν ξέρω πόσο ακριβώς είναι, τόσο φαντάζομαι- στο Λονδίνο, παρά να πάει να πάρει 1.200 ευρώ σε ένα νοσοκομείο περιφερειακό, μακριά από την έδρα του, από την πόλη καταγωγής του, εκεί όπου μεγάλωσε και σπούδασε. Άρα, είναι κρίσιμο θέμα οι αμοιβές.

Το τρίτο που θέλω επίσης να πω: νομίζω ότι δομικό στοιχείο μιας νέας αρχιτεκτονικής είναι το θέμα της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας. Στην Ελλάδα αυτό ήταν για χρόνια δευτερεύον ζήτημα. Δηλαδή το ΕΣΥ ήταν μια επανάσταση στην εποχή του, τη δεκαετία του ’80. Και η συντηρητική Παράταξη τότε το πολέμησε το Εθνικό Σύστημα Υγείας. Θεωρείτο ότι ήταν –έτσι έλεγαν στη Βουλή τουλάχιστον- σοβιετικού τύπου έμπνευση η μεταρρύθμιση αυτή.

Η Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας όμως δεν στήθηκε ποτέ στα πόδια της ουσιαστικά. Και σήμερα ένας από τους λόγους που επιβαρύνονται δυσανάλογα τα νοσοκομεία και δεν μπορούν να ανταπεξέλθουν με τη μείωση του προσωπικού που έχει γίνει τα τελευταία χρόνια, είναι το γεγονός ότι δεν υπάρχει η δυνατότητα και αυτό είναι κρίσιμο θέμα δικαιοσύνης και ισότητας στην πρόσβαση.

Διότι στις Τοπικές Μονάδες Υγείας, στα Κέντρα Υγείας πρόσβαση έχει ως επί το πλείστον ο πολίτης που δεν έχει την οικονομική δυνατότητα να πληρώσει και να πάει σε ένα ιδιωτικό θεραπευτήριο. Άρα, πολύ κρίσιμο η αρχιτεκτονική για να αντιμετωπίσουμε τις ανισότητες.

***

Να προσθέσω πάντως ότι πέρα από την αναφορά που αφορά στις ομάδες που θα πρέπει να παρέχουν ψυχοκοινωνική στήριξη στους πολίτες, στους ευάλωτους, σημαντική, κατά την άποψή μου, μεταρρύθμιση είναι και η παρουσία παιδοψυχολόγων στα σχολεία. Κάτι που κατά την άποψή μου είναι κρίσιμο, μιας και αναφερθήκατε και σε έφηβους και σε νέα παιδιά, σε νέους ανθρώπους συνολικά. Ιδιαίτερα αυτή την περίοδο όσοι έχουμε παιδιά, το βιώνουμε αυτό. Η συνθήκη της απομόνωσης, της κοινωνικής απομόνωσης μπορεί για κάποιους ενήλικους να είναι μια δύσκολη συνθήκη, αλλά να μπορέσει κανείς να την κατανοήσει με λογικές ερμηνείες.

Ένας έφηβος ή ένα παιδί που θέλει να είναι έξω και να παίζει με τους συμμαθητές του να είναι έναν ολόκληρο χρόνο κλεισμένο στο σπίτι του, αντιλαμβάνεστε ότι είναι ένα κρίσιμο θέμα. Οπότε ναι, χρειαζόμαστε να σας ακούμε περισσότερο, αλλά μάλλον να μιλάμε εμείς σε εσάς και όχι εσείς σε εμάς!

***

Και η δυνατότητα που μπορεί να έχει η πολιτεία να παρέχει αξιοπρέπεια στους ασθενείς και στους πολίτες που βρίσκονται σε δύσκολες στιγμές στη ζωή τους είναι και δείκτης του πολιτισμού μας, θα έλεγα. Οπότε, είναι ένα πολύ κρίσιμο θέμα που πρέπει να το δούμε ξεχωριστά.

***

Εγώ καταρχάς θέλω να πω ότι χάρηκα τη σημερινή συζήτηση. Να ευχαριστήσω θερμά όλους όσους μας παρακολούθησαν και κυρίως όσες και όσους συμμετείχαν: επιστήμονες, εκπροσώπους από τον χώρο της Υγείας, εκπροσώπους των συλλόγων ασθενών. Και θέλω να πω ότι μέσα από αυτή τη διαδικασία ξεκινάμε τον διάλογο για ένα κορυφαίο ζήτημα, κατά την άποψή μου, που αποτελεί κρίσιμο μέγεθος για το αύριο αυτού του τόπου. Διότι, όπως όλοι καταλάβαμε, δεν αφορά μονοδιάστατα το τι θα κάνουμε στην υγεία, αφορά το πώς προτεραιοποιούμε τις ανάγκες της κοινωνίας μας.

Νομίζω ότι όλοι είπατε εδώ, οι περισσότεροι το είπαν νομίζω όλοι συμφωνούμε ότι είναι και δείκτης που αφορά τον πολιτισμό μας, αλλά και δείκτης που αφορά τη δικαιοσύνη, την κοινωνική δικαιοσύνη σε μια ευνομούμενη πολιτεία.

Η Ελλάδα βρίσκεται πάρα πολύ πίσω, πάρα πολύ πίσω από το ευρωπαϊκό μέσο όρο όχι μόνο σε αριθμό, σε μεγέθη δαπανών, αλλά και σε ποιότητα υπηρεσιών και στην κλίμακα των ανισοτήτων, όπως πρόσθεσε πολύ εύστοχα στο τέλος ο Ανδρέας Ξανθός.

Άρα, νομίζω ότι αυτή η συζήτηση που θα διεξαχθεί είτε έτσι είτε αλλιώς σε παγκόσμιο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο μετά την πανδημία, για τη χώρα μας έχει μεγεθυμένη αξία. Διότι ήμασταν από πιο πριν πίσω.

Συμφωνώ πάρα πολύ με αυτό που είπατε, κύριε Κεφαλογιάννη, εισαγωγικά ότι θα μιλάμε για ΠΚ (Προ Κορωνοϊού) και ΜΚ (Μετά Κορωνοϊού). Είναι μια μεγάλη τομή σε παγκόσμιο επίπεδο αυτή η πανδημία όχι μόνο διότι οδήγησε στην απώλεια της ζωής, αλλά γιατί οδήγησε στο να συνειδητοποιήσουμε την αξία της ζωής και την αξία της φροντίδας της ζωής, άρα, στο να επαναπροσδιορίσουμε το αξιακό μας πλαίσιο. Υπό αυτή την έννοια, θεωρώ ότι το επόμενο διάστημα, αν καταφέρουμε να ξεφύγουμε από αυτή τη δίνη – είμαστε ήδη έναν χρόνο μέσα σε αυτή τη δίνη και ολοένα και περισσότερο ακούμε ότι «οι δυο επόμενες εβδομάδες είναι οι κρίσιμες» και «οι δυο επόμενες εβδομάδες είναι οι κρίσιμες», εδώ και ένα χρόνο «οι δυο επόμενες εβδομάδες είναι οι κρίσιμες»!

Θέλω να ελπίζω ότι το καλοκαίρι θα πάρουμε μια ανάσα και από φθινόπωρο θα είναι καλύτερα τα πράγματα. Όμως, πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι αποτύχαμε. Απέτυχε και η ελληνική κυβέρνηση αλλά και οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις. Διότι, εντάξει, στην Ελλάδα, είπαμε, μεγεθυμένο το πρόβλημα αλλά και σε όλη την Ευρώπη υποτιμήθηκε η αξία του Συστήματος Υγείας. Στην Ελλάδα υποτιμήθηκε πολλαπλάσια .

Αποτύχαμε και στη διαχείριση της πανδημίας. Ας μου επιτραπεί, κλείνοντας, να το πω. Είμαστε πρωταθλητές στην αποτυχία εδώ, γιατί δεν υπάρχει άλλη ευρωπαϊκή χώρα που ενόσω είναι στο δεύτερο λοκντάουν και προχωράει στο τρίτο, είμαστε πέντε συνεχόμενους μήνες σε λοκντάουν. Και αυτή η φυσαρμόνικα, το ακορντεόν, αποδεικνύεται απολύτως αποτυχημένο διότι ξανά σήμερα είμαστε στο κόκκινο σε όλα τα νοσοκομεία της Αττικής.

Αποτύχαμε όμως κυρίως επειδή είχαμε ένα πάρα πολύ ασθενές Σύστημα Υγείας. Επειδή δεν είχαμε Πρωτοβάθμια Φροντίδα αποτελεσματική, επειδή δεν είχαμε υπηρεσίες Δημόσιας Υγείας ώστε να έχουμε τη δυνατότητα μιας σοβαρής σταθερής εικόνας της επιδημίας με σοβαρές επιδημιολογικές μελέτες και το μόνο που κάναμε ήταν η καταστολή. Στην καταστολή είμαστε καλοί, υπήρξε καλή η κυβέρνηση στην καταστολή. Δεν υπήρξε καθόλου καλή όμως, πιστεύω εγώ, στην πρόληψη και στη δικαιοσύνη απέναντι στα μέτρα της προστασίας.

Ο καθένας μπορεί να το κατανοήσει αυτό διότι όταν σήμερα σε όλα τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς συνωστίζεται ο κόσμος για να πάει στη δουλειά του -αλλά στο μπακάλικο της γειτονιάς, που ένας–ένας έμπαινε μέσα, είναι πέντε μήνες κλειστό-, αντιλαμβάνεται αυτός ο άνθρωπος που είναι ο μικροεπιχειρηματίας ότι είναι άδικο αυτό που συμβαίνει γι` αυτόν.

Θέλω να πω δηλαδή ότι η συνολική εικόνα είναι μια εικόνα απογοητευτική. Ελπίζω όμως ότι αυτή η περιπέτεια θα περάσει. Ο εμβολιασμός και ο ρυθμός εμβολιασμού δυστυχώς δεν είναι ο καλύτερος δυνατός, διότι δεν υπάρχουν οι δόσεις των εμβολίων .Και εκεί είναι μια μεγάλη ευρωπαϊκή αποτυχία αγαπητέ Ηλία. Το λέω ειδικά για εσένα που είχες αναδείξει την ανάγκη να προωθηθεί η ιδέα της αγοράς της πατέντας ώστε να μην είναι αυτή τη στιγμή όλη η Ευρώπη δεσμευμένη από τα business plan τριών βιομηχανιών.

Εν τοιαύτη περιπτώσει όμως, ας δούμε μια πιο ελπιδοφόρα προοπτική, ότι σιγά-σιγά πηγαίνοντας προς το φθινόπωρο θα είναι καλύτερη η εικόνα. Τότε θα ξεκινήσει η μεγάλη συζήτηση. Και η μεγάλη συζήτηση είναι ποια είναι τα διδάγματα από αυτή την κρίση, πώς πρέπει να προτεραιοποιήσουμε τις αξίες μας, τι πρέπει να κάνουμε για να ξαναχτίσουμε ένα Εθνικό Σύστημα Υγείας που να ανταποκρίνεται στις ανάγκες μας.

Νομίζω ότι βάζουμε ένα πολύ σημαντικό λιθαράκι σε αυτή τη συζήτηση σήμερα. Δυο δεσμεύσεις και κλείνω. Όπως αντιλαμβάνεστε, αυτό θα είναι η κεντρική μας πολιτική αναφορά για την επόμενη μέρα. Θεωρώ ότι είναι κρίσιμο και μεγάλο θέμα αυτό που ανοίγουμε, το θέμα της υγείας.

Πρώτη δέσμευση είναι ότι θα ακούσουμε. Δεν ήρθαμε σήμερα να εξαγγείλουμε την Αγία Γραφή, ήρθαμε να ακούσουμε. Άρα, όλες οι συμβολές είναι χρήσιμες. Και το επόμενο διάστημα θα ταξιδέψει αυτό το πρόγραμμα και με τους ανθρώπους της επιστήμης και με τους ανθρώπους της Υγείας και με τους πολίτες ώστε να το ενισχύσουμε, να το κάνουμε καλύτερο.

Δεύτερη δέσμευση είναι ότι στον βαθμό που θα κληθούμε να το εφαρμόσουμε κάποια στιγμή, και αυτή είναι και η προσωπική δέσμευση, βήμα-βήμα θα λογοδοτούμε απέναντι στους πολίτες για την υλοποίησή του. Διότι πολλές φορές όταν είσαι στην αντιπολίτευση λες πράγματα που μετά τα ξεχνάς. Νομίζω ότι είναι πολύ κρίσιμο αυτό, η λογοδοσία απέναντι στις προγραμματικές δεσμεύσεις για την υλοποίησή τους είναι ένα πάρα πολύ κρίσιμο ζήτημα.

Και βεβαίως θέλω να πιστεύω και κλείνω με αυτό ότι αύριο το πρωί δεν θα μας πουν «και πού θα βρείτε τα λεφτά»; Διότι αν ερχόμουν εδώ να εξαγγείλω ένα πρόγραμμα αγοράς φρεγατών 12 δισ. ευρώ για την επόμενη τετραετία, δεν θα με ρώταγε κανείς «πού θα βρούμε τα λεφτά».

Υπάρχει το Ταμείο Ανάκαμψης που είναι πόροι που πρέπει να αξιοποιηθούν. Και πρέπει επιτέλους να συνειδητοποιήσουμε ότι είναι προτεραιότητα η ανθρώπινη ζωή, άρα πρέπει να βρούμε τον τρόπο, να βρούμε τα λεφτά και να τα αξιοποιήσουμε, σωστά όμως. Διότι και η αποτελεσματικότητα της αξιοποίησης των πόρων είναι ένα πολύ κρίσιμο μέγεθος.