«Αν θες να δοκιμάσεις το χαρακτήρα ενός ανθρώπου, δώσε του εξουσία» είπε κάποτε ο Αβραάμ Λίνκολν. Και πιστεύω ότι όλοι εδώ εσείς που σήμερα αποφοιτάτε, μια μέρα θα κατέχετε εξουσία, με κάποια ιδιότητα. Ως σπουδαίοι επιστήμονες, ως επιχειρηματίες, ως πολιτικοί ή ως ηγέτες στους τομείς που θα δραστηριοποιηθείτε.
Φυσικά, το να έχεις τη δύναμη να αλλάξεις τα πράγματα είναι μεγάλη πρόκληση.
Η συνειδητοποίηση των στόχων σας στη ζωή είναι σπουδαία υπόθεση, αλλά η μεγαλύτερη από όλες τις προκλήσεις, είναι το πώς θα αποφασίσετε να χρησιμοποιήσετε τη δύναμη που έχετε:
Θα έχετε την υπομονή να ακούσετε;”

Με αυτά τα λόγια ο Αλέξης Τσίπρας απευθύνθηκε στους αποφοίτους του Koc University σημειώνοντας με νόημα ότι πρέπει να βρουν τον τρόπο να εξελίσσονται σε έναν κόσμο που αλλάζει, διατηρώντας παράλληλα τις αρχές και τις αξίες τους.

“Το πτυχίο που κρατάτε στα χέρια σας, σας δίνει τα εφόδια να κατανοήσετε τις νέες ευκαιρίες που φέρνει αυτή η επανάσταση στην ιατρική, το εμπόριο, την πληροφορική, την επικοινωνία και την ενέργεια. Αλλά πρέπει επίσης να αναγνωρίσετε και να δείτε ότι αυξάνονται οι δυνατότητες κατάχρησης αυτών των τεχνολογιών σε σχέση με τις ελευθερίες των πολιτών και την εμβάθυνση των ανισοτήτων. Η παγκόσμια φτώχεια, η μετανάστευση, ο πόλεμος, η καταστροφή των φυσικών οικοσυστημάτων του πλανήτη δεν είναι «φυσικές καταστροφές»: είναι συνέπειες ανθρώπινων επιλογών.Επιλογές σαν αυτές που θα βρείτε και εσείς μπροστά σας” επεσήμανε χαρακτητιστικά ο πρώην πρωθυπουργός.

Αναφερόμενος στις ελληνοτουρκικές σχέσεις , ο Αλέξης Τσίπρας τόνισε ότι οι λαοί της Ελλάδας και της Τουρκίας, αξίζουν ένα μέλλον ειρήνης στη βάση του διεθνούς δικαίου υπογραμμίζοντας ότι  μπορούμε και πρέπει να ανοίξουμε την προοπτική για την αναβάθμιση των σχέσεων ΕΕ-Τουρκίας στο σύνολό τους.

“Όπως έχει πει ο μεγάλος ποιητής Ναζίμ Χικμέτ, «η πιο όμορφη θάλασσα είναι αυτή που δεν έχουμε ακόμα ταξιδέψει». Αυτή πρέπει να είναι η Ανατολική Μεσόγειος. Μια θάλασσα αμοιβαίου σεβασμού της κυριαρχίας και των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων. Μια θάλασσα ειρήνης και συνεργασίας. Για να το πετύχουμε αυτό, πρέπει να οικοδομήσουμε σχέσεις σεβασμού και εμπιστοσύνης στη βάση του διεθνούς δικαίου” υπογράμμισε.

Όπως εξήγησε η εμπιστοσύνη απαιτεί χρόνο για να οικοδομηθεί, αλλά μπορεί να χαθεί μέσα σε μια στιγμή. Δεν γίνεται να κερδηθεί με μερικές θεαματικές χειρονομίες. Δεν έχει να κάνει με ηρωισμό. Σημασία έχει να είσαι επίμονος, να έχεις ανοιχτό μυαλό, αλλά προσηλωμένη ματιά στον στόχο.

Ο πρώην πρωθυπουργός κλείνοντας την ομιλία του επικαλέστηκε ένα σύνθημα που ακουγόταν στις μεγάλες συγκεντρώσεις της νεολαίας στο πάρκο Γκεζί : “Boyun eğme. – Κράτα το κεφάλι σου ψηλά. Για όλες τις μεγάλες στιγμές και όλες τις σπουδαίες προκλήσεις που βρίσκονται μπροστά σας. Για όλα όσα θα χρειαστεί να αγωνιστείτε –στη ζωή σας, για τη χώρα σας, τις οικογένειές σας ή το μέλλον σας. Πρέπει να βρείτε τον τρόπο να εξελίσσεστε, διατηρώντας τις αρχές σας. Και να θυμάστε πάντα: boyun eğme.”

H ομιλία του Αλέξη Τσίπρα στην τελετή αποφοίτησης στο Πανεπιστήμιο Koc

Αγαπητέ καθηγητή κ Yalman,
Καθηγητή κ Sitti,
Μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου,
Μέλη του Διδακτικού Προσωπικού,
Αγαπητέ κ. Rahmi Koc,
Αγαπητοί γονείς και φίλοι,
Αγαπητοί προσκεκλημένοι,
Αγαπητή τάξη των αποφοίτων του 2024,
Πριν από έναν χρόνο, έλαβα μια πολύ ευγενική επιστολή από τον Πρόεδρο του Πανεπιστημίου σας, τον Καθηγητή Sitti, που με προσκάλεσε να μιλήσω εδώ στην αποφοίτησή σας.
Εξέφρασα τις ευχαριστίες μου και απάντησα ότι θα ήταν μεγάλη μου τιμή να παρεβρεθώ σε αυτήν την ξεχωριστή ημέρα, σε ένα κορυφαίο τουρκικό πανεπιστήμιο που φημίζεται για την αριστεία του στη διδασκαλία και την έρευνα.
Η πρόσκληση ήταν μια πρόσθετη τιμή, καθώς μου δίνεται η ευκαιρία να βρεθώ μαζί και να απευθυνθώ σε τόσους πολλούς νέους ανθρώπους από όλο τον κόσμο και ειδικά από την Τουρκία.
Άνθρωποι νέοι, γεμάτοι ελπίδες και όνειρα, αλλά και με πολλά ερωτήματα για τον περίπλοκο κόσμο που ξεδιπλώνεται μπροστά τους και τις προκλήσεις που τους περιμένουν στο μέλλον.
Μετά την αποδοχή της πρόσκλησης, οφείλω να ομολογήσω ότι έθεσα τρεις ερωτήσεις στους αγαπητούς σας δασκάλους.
Πρώτη ερώτηση…
–Είναι η πρώτη φορά που προσκαλείτε έναν πολιτικό να μιλήσει στην αποφοίτηση εδώ στο Πανεπιστήμιο Koc;
Απάντησαν ότι δεν ήταν η πρώτη φορά, αλλά ήταν κάτι σπάνιο.
Δεύτερη ερώτηση…
–Είναι η πρώτη φορά που προσκαλείτε έναν Έλληνα να μιλήσει στην αποφοίτηση;
Είπαν ότι δεν είναι η πρώτη φορά. Αλλά γίνεται ακόμη πιο σπάνια.
Τρίτη ερώτηση…
– Είναι η πρώτη φορά που καλείτε έναν Έλληνα, αριστερό πολιτικό, να μιλήσει στην αποφοίτηση;
Είπαν ότι ήταν!
Κι εγώ τους είπα: Αγαπητοί φίλοι, είστε όλοι πολύ γενναίοι άνθρωποι!
Αναλογιζόμενος αυτές τις σκέψεις, σήμερα, θα ήθελα να πω λίγα λόγια για δύο σημαντικά ζητήματα.
Πρόκειται για δύο αλληλένδετα ερωτήματα που θα αντιμετωπίσετε και τα οποία θα δοκιμάσουν τον χαρακτήρα και την προσωπικότητά σας, όχι μόνο στον επαγγελματικό στίβο, αλλά και σε ολόκληρη τη ζωή σας:
Πρώτον: Πώς εξελίσσεσαι, καθώς ο κόσμος αλλάζει γύρω σου.
Και δεύτερο: Ποιες αρχές υποστηρίζεις.
Θα ήθελα να μοιραστώ μαζί σας την δική μου πορεία στην προσπάθειά μου να δώσω τις δικές μου απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα.
Ως μαθητής, φοίτησα σε δημόσιο σχολείο στο κέντρο της Αθήνας και ολοκλήρωσα τις σπουδές μου ως πολιτικός μηχανικός και πολεοδόμος στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο.
Έζησα τις κοσμογονικές αλλαγές της πτώσης του Τείχους του Βερολίνου και της κατάρρευσης της Σοβιετικής Ένωσης.
Εκείνες τις εποχές, πολλοί άνθρωποι ήλπιζαν σε ένα καλύτερο μέλλον, ενώ άλλοι ανησυχούσαν για το τι θα έφερναν αυτές οι αλλαγές.
Ένας νέος κόσμος αναδύονταν και πολλοί από τους φίλους μου, καθώς και εγώ, πίστεψαν ότι αυτή ήταν η στιγμή να διεκδικήσουμε περισσότερα δικαιώματα για τους πολίτες στην Ελλάδα.
Η κυβέρνηση εκείνη την εποχή είχε ψηφίσει έναν νόμο σε πολύ συντηρητική κατεύθυνση: με την πραγματοποίηση ελέγχων στην καθημερινότητα των μαθητών ακόμη και εκτός σχολικού ωραρίου και την υποχρέωση ομοιόμορφης ένδυσης. Ο νόμος περιόριζε επίσης την πρόσβαση σε κοινωνικές παροχές για φοιτητές πανεπιστημίου, αποδυναμώνοντας και τον ρόλο των εκπροσώπων τους στα διοικητικά όργανα των πανεπιστημίων.
Μαζί με χιλιάδες άλλους φοιτητές σε όλη την Ελλάδα διαδηλώσαμε εναντίον του νόμου.
Και όλοι μαζί το πετύχαμε. Ο νόμος αποσύρθηκε.
Λίγα χρόνια αργότερα, στις αρχές της δεκαετίας του 2000, μόλις είχα ξεκινήσει να εργάζομαι πλέον ως μηχανικός, η ευρωπαική οικονομία βρισκόταν σε θετική τροχιά.
Νέες τεχνολογικές καινοτομίες όπως το διαδίκτυο και τα κινητά τηλέφωνα, καθώς και νέα ψηφιακά εργαλεία, άρχισαν να κυριαρχούν στη ζωή μας.

Η ανάπτυξη στην Ελλάδα ενισχυόταν, ενώ παράλληλα, εδώ, η Τουρκία ήταν σε διαδικασία εξόδου από την φάση της χρεοκοπίας.
Πολλοί πολίτες βρήκαν μπροστά τους νέες ευκαιρίες, αλλά πολλοί άλλοι βρέθηκαν αντιμέτωποι με δυσκολίες. Η παγκοσμιοποίηση εξαπλωνόταν στο νεοφιλελεύθερο πλαίσιο οδηγώντας σε ραγδαία αυξανόμενες παγκόσμιες, περιφερειακές και κοινωνικές ανισότητες.
Πολλοί πολίτες έμειναν πίσω. Η προοπτική της φτώχειας άγγιζε όλο και περισσότερους ανθρώπους. Καθώς το διεθνές χρηματοοικονομικό κεφάλαιο γινόταν ισχυρότερο, όλο και περισσότερες εθνικές οικονομίες τέθηκαν σε κίνδυνο.
Ταυτόχρονα, οι στρατιωτικές επεμβάσεις της Δύσης –στο Αφγανιστάν, στο Ιράκ και αργότερα στη Λιβύη– καθώς και η επιδείνωση της κατάστασης στην Παλαιστίνη, επιβεβαίωσαν σε πολλούς από εμάς ότι η νέα παγκόσμια τάξη δεν θα έφερνε το μέλλον που ελπίζαμε.
Πολλοί νέοι από τη γενιά μου, συμπεριλαμβανομένου και εμού, βγήκαν ξανά στους δρόμους. Διαμαρτυρηθήκαμε κατά του πολέμου στο Ιράκ και σταθήκαμε απέναντι σε ένα οικονομικό σύστημα που διαβλέπαμε ότι σύντομα θα οδηγούσε σε μια καταστροφική οικονομική κρίση. Αλλά αυτήν τη φορά δεν διαδηλώσαμε απλώς. Δημιουργήσαμε ένα παγκόσμιο κίνημα και συγκροτήσαμε ένα νέο πολιτικό κόμμα στην Ελλάδα.
Λίγα χρόνια αργότερα, η Lehman Brothers κατέρρευσε, η Ευρωζώνη εισήλθε σε μια βαθιά οικονομική κρίση και η χώρα μου έχασε πάνω από το 25% του ΑΕΠ της μπαίνοντας σε ανθρωπιστική κρίση.
Ως αρχηγός του ΣΥΡΙΖΑ – ενός αριστερού πολιτικού κόμματος– έβλεπα παντού γύρω μου στην Ευρώπη, και ειδικά στη χώρα μου, ότι το βάρος πληρωμής της οικονομικής κρίσης δεν έπεφτε στις ισχυρές ελίτ που είχαν και την ευθύνη των αποφάσεων που μας οδήγησαν στην κρίση.
Αντίθετα, το μεγαλύτερο βάρος της κρίσης έπεφτε στους πιο ευάλωτους. Όπως επίσης και το βάρος για μια ανθρώπινη αντιμετώπιση της χειρότερης προσφυγικής κρίσης των τελευταίων 80 ετών, έπεφτε κυρίως στις χώρες πρώτης εισόδου, όπως η Τουρκία και η Ελλάδα.
Η κρίση στην Ελλάδα δημιούργησε ευνοϊκές συνθήκες για την άνοδο ενός νεοναζιστικού κόμματος.
Η ιδεολογία τους ήταν μια ιδεολογία μίσους.
Μίσος κατά των ξένων. Μίσος κατά των μεταναστών. Μίσος κατά των ομοφυλόφιλων.
Μίσος κατά των γειτονικών χωρών, όπως η Τουρκία.
Αυτά ήταν επίσης τα χρόνια που γεννήθηκαν οι δύο γιοι μου. Ήταν πλέον ξεκάθαρο σε όλους μας ότι η γενιά τους θα είχε να αντιμετωπίσει ένα πολύ πιο δυσοίωνο μέλλον από το δικό μας.
Οι καιροί απαιτούσαν ένα νέο πολιτικό πρόγραμμα για να βγάλουμε τη χώρα από την οικονομική κρίση και τα μέτρα λιτότητας, να υπερασπιστούμε και να στηρίξουμε τους αδύναμους, να διαφυλάξουμε και να ενισχύσουμε τους θεσμούς μας και να διαχειριστούμε με ανθρωπιά την μεταναστευτική/προσφυγική κρίση.
Αυτή τη φορά δεν διαδηλώναμε μόνο, δεν δημιουργούσαμε απλά ένα κίνημα ή ένα κόμμα. Το ρεύμα μας γινότανν ισχυρό και παίρναμε την εξουσία.
Κερδίσαμε τις εκλογές το 2015 και ως Πρωθυπουργός είχα την ευθύνη να αγωνιστώ για ένα καλύτερο μέλλον πλέον από θέση εξουσίας.
Μετά από πολύ δύσκολα χρόνια, καταφέραμε να βγάλουμε την Ελλάδα από τα οικονομικά προγράμματα που επέβαλλαν οι πιστωτές μας, να αναδιαρθρώσουμε το χρέος μας και να επαναφέρουμε τη χώρα σε μια πορεία ανάπτυξης, προστατεύοντας τους πιο αδύναμους.
Το ίδιο διάστημα, μετά από πολύπλοκες διαπραγματεύσεις καταφέραμε να λύσουμε το ονοματολογικό, που χώριζε την Ελλάδα με τους γείτονές μας, τη Βόρεια Μακεδονία, για πάνω από 27 χρόνια.
Σταθήκαμε απέναντι στις εθνικιστικές δυνάμεις και περάσαμε τη Συμφωνία των Πρεσπών.
Αποδείξαμε στον υπόλοιπο κόσμο, ότι εδώ στα Βαλκάνια, η ειρηνική επίλυση διεθνών διαφορών και η προστασία των εθνικών συμφερόντων είναι εφικτή, αν υπάρχει πολιτική βούληση και αμοιβαίος σεβασμός.
Καταφέραμε, επίσης, να θέσουμε υπό έλεγχο την προσφυγική κρίση, στηρίζοντας μια δύσκολη συμφωνία μεταξύ της ΕΕ και της Τουρκίας.
Στις πιο δύσκολες στιγμές, μετά την τρομερή απόπειρα πραξικοπήματος στην Τουρκία, διατηρήσαμε την ειρήνη και τη συνεργασία στο Αιγαίο και οργανώσαμε την πρώτη επίσκεψη Τούρκου Προέδρου στην Αθήνα μετά από 65 χρόνια.
Μια από τις στιγμές ως πρωθυπουργός που θυμάμαι με περηφάνεια, ήταν το καλοκαίρι του 2016, στη Λέσβο, όταν είχα την τιμή να σταθώ πλάι στον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο, τον Πάπα Φραγκίσκο και τον Αρχιεπίσκοπο της Ελλάδας Ιερώνυμο.
Μαζί στείλαμε ένα ισχυρό μήνυμα στον κόσμο, ότι αρνούμαστε να κάνουμε το Αιγαίο μια θάλασσα μίσους και μια περιοχή που τροφοδοτεί την εχθρότητα απέναντι σε συνανθρώπους μας που αναγκάζονται να εγκαταλείψουν τις εστίες τους κάτω από τραγικές συνθήκες.
Διαμηνύσαμε ότι δεν αποδεχόμαστε τα push-backs, ότι αρνούμαστε να απωθήσουμε στη θάλασσα ανθρώπους που προσπαθούν να σώσουν τη ζωή τους και τις ζωές των παιδιών τους. Οι αρχές μας ως έθνη είναι ισχυρές, εάν είμαστε έτοιμοι να προστατεύσουμε εκείνους των οποίων η ζωή βρίσκεται σε κίνδυνο.
«Αν θες να δοκιμάσεις το χαρακτήρα ενός ανθρώπου, δώσε του εξουσία» είπε κάποτε ο Αβραάμ Λίνκολν. Και πιστεύω ότι όλοι εδώ εσείς που σήμερα αποφοιτάτε, μια μέρα θα κατέχετε εξουσία, με κάποια ιδιότητα. Ως σπουδαίοι επιστήμονες, ως επιχειρηματίες, ως πολιτικοί ή ως ηγέτες στους τομείς που θα δραστηριοποιηθείτε.
Φυσικά, το να έχεις τη δύναμη να αλλάξεις τα πράγματα είναι μεγάλη πρόκληση.
Η συνειδητοποίηση των στόχων σας στη ζωή είναι σπουδαία υπόθεση, αλλά η μεγαλύτερη από όλες τις προκλήσεις, είναι το πώς θα αποφασίσετε να χρησιμοποιείσετε τη δύναμη που έχετε:
Θα έχετε την υπομονή να ακούσετε;
Θα έχετε το θάρρος να αναγνωρίσετε τις αποτυχίες σας;
Θα δείξετε αλληλεγγύη σε όσους είναι πιο αδύναμοι από εσάς;
Θα υπάρξουν πολλές φορές που θα πετύχετε και πολλές φορές που θα αποτύχετε.
Και, στη συνέχεια, θα πρέπει πάντα να έχετε κατά νου το πώς εξελίσσεστε εσείς οι ίδιοι/ες καθώς ο κόσμος γύρω σας αλλάζει και ποιες αρχές υποστηρίζετε.
Είστε η γενιά που θα πρέπει να ζήσει με τις συνέπειες της κλιματικής κρίσης, εκτός αν οι πολιτικοί, οι επιχειρηματίες και οι διεθνείς φορείς λάβουν δραστικά μέτρα.
Και αν εμείς οι πολίτες δεν τους πιέσουμε να πάρουν τέτοιες αποφάσεις, τα πράγματα δεν θα αλλάξουν.
Όμως η γενιά σας είναι ήδη μάρτυρας του ξεκινήματος μιας νέας εποχής για την ανθρωπότητα.
Είναι μια νέα ιστορική περίοδος, που χαρακτηρίζεται από την ψηφιακή συνθήκη και την τεχνητή νοημοσύνη.
Το πτυχίο που κρατάτε στα χέρια σας, σας δίνει τα εφόδια να κατανοήσετε τις νέες ευκαιρίες που φέρνει αυτή η επανάσταση στην ιατρική, το εμπόριο, την πληροφορική, την επικοινωνία και την ενέργεια.
Αλλά πρέπει επίσης να αναγνωρίσετε και να δείτε ότι αυξάνονται οι δυνατότητες κατάχρησης αυτών των τεχνολογιών σε σχέση με τις ελευθερίες των πολιτών και την εμβάθυνση των ανισοτήτων.
Η παγκόσμια φτώχεια, η μετανάστευση, ο πόλεμος, η καταστροφή των φυσικών οικοσυστημάτων του πλανήτη δεν είναι «φυσικές καταστροφές»: είναι συνέπειες ανθρώπινων επιλογών.
Επιλογές σαν αυτές που θα βρείτε και εσείς μπροστά σας.
Σε αυτό το πλαίσιο, πρέπει να βρείτε τον τρόπο να εξελίσσεστε σε έναν κόσμο που αλλάζει, διατηρώντας παράλληλα τις αρχές και τις αξίες σας.
Προσωπικά, έχω αλλάξει πάρα πολύ από την εποχή που ήμουν μέλος του φοιτητικού κινήματος, περνώντας από τον χώρο του ακτιβισμού στο να γίνω αρχηγός κόμματος και μετέπειτα πρωθυπουργός, και μετά πάλι αρχηγός κόμματος, του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης, και βεβαίως πρώην πρωθυπουργός.
Έχω αλλάξει από νεαρός φοιτητής, όταν έγινα επαγγελματίας και μετά, όταν έγινα πατέρας και απέκτησα οικογένεια.
Και όπως ακριβώς έχω πολλές στιγμές για τις οποίες είμαι περήφανος, ξέρω ότι υπάρχουν πολλά ζητήματα στα οποία έκανα λάθη, ή απογοήτευσα.
Ή πέτυχα λιγότερα από αυτά που υποσχέθηκα.
Αυτές οι εμπειρίες με έκαναν πιο αποφασισμένο να εξελιχθώ, αλλά και πιο προσηλωμένο να αγωνιστώ πεισματικά μαζί με άλλους, για τη διαμόρφωση του κοινού μας μέλλοντος.
Ειδικά σήμερα που αντιμετωπίζουμε κρίσιμες προκλήσεις είναι εξαιρετικά σημαντικό να αγωνιστούμε μαζί για μια καλύτερη ζωή, στη γειτονιά μας, στις χώρες μας, στην Ευρώπη και στην ευρύτερη περιοχή.
Πρέπει να αγωνιστούμε για ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο και μια πιο προοδευτική Ευρώπη.
Να αγωνιστούμε για τη δημοκρατία, τα ανθρώπινα δικαιώματα και το κράτος δικαίου, ενάντια στις ακροδεξιές και εθνικιστικές δυνάμεις που γίνονται όλο και πιο ισχυρές παντού.
Χρειαζόμαστε μια αποτελεσματική, δίκαιη και ανθρώπινη ευρωπαϊκή μεταναστευτική πολιτική που θα σέβεται το διεθνές δίκαιο και θα ενισχύει τη συνεργασία με τις χώρες προέλευσης και διέλευσης.
Πρέπει να αντιμετωπίσουμε τις αιτίες της μετανάστευσης – τον πόλεμο, την φτώχεια, τις διακρίσεις και την κλιματική αλλαγή– και όχι μόνο το επακόλουθο πρόβλημα της μετακίνησης πληθυσμών.
Πρέπει να κάνουμε ό,τι περισσότερο μπορούμε για την ειρήνη στη βάση του διεθνούς δικαίου με τον τερματισμό της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία.
Πρέπει να χρησιμοποιήσουμε όλα τα διπλωματικά μέσα για να τερματίσουμε τις ισραηλινές επιχειρήσεις στη Γάζα που έχουν οδηγήσει στον θάνατο χιλιάδων αθώων.
Και για την επανέναρξη των συνομιλιών για την ίδρυση Παλαιστινιακού Κράτους με βάση τα σύνορα του 1967, με πρωτεύουσα την Ανατολική Ιερουσαλήμ, που θα συμβιώνει ειρηνικά με το Ισραήλ.
Λυπάμαι που δεν καταφέραμε να λύσουμε το Κυπριακό το 2017 στην Ελβετία.
Χρειάζεται να συνεχίσουμε τις προσπάθειές μας για μια δίκαιη και βιώσιμη λύση του Κυπριακού στη βάση των ψηφισμάτων του ΟΗΕ, για την επανένωση του νησιού προς όφελος του συνόλου του κυπριακού λαού, Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων.
Και σε αυτή την περίοδο σχετικής ηρεμίας στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, πρέπει να εργαστούμε σκληρά για να παραπέμψουμε την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και της αποκλειστικής οικονομικής ζώνης μας στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης.
Οι λαοί της Ελλάδας και της Τουρκίας, αξίζουν ένα μέλλον ειρήνης στη βάση του διεθνούς δικαίου.
Και με βάση αυτά τα κρίσιμα βήματα στην Ανατολική Μεσόγειο, μπορούμε και πρέπει να ανοίξουμε την προοπτική για την αναβάθμιση των σχέσεων ΕΕ-Τουρκίας στο σύνολό τους.
Όπως έχει πει ο μεγάλος ποιητής Ναζίμ Χικμέτ, «η πιο όμορφη θάλασσα είναι αυτή που δεν έχουμε ακόμα ταξιδέψει». Αυτή πρέπει να είναι η Ανατολική Μεσόγειος. Μια θάλασσα αμοιβαίου σεβασμού της κυριαρχίας και των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων. Μια θάλασσα ειρήνης και συνεργασίας. Για να το πετύχουμε αυτό, πρέπει να οικοδομήσουμε σχέσεις σεβασμού και εμπιστοσύνης στη βάση του διεθνούς δικαίου.
Η εμπιστοσύνη απαιτεί χρόνο για να οικοδομηθεί, αλλά μπορεί να χαθεί μέσα σε μια στιγμή. Δεν γίνεται να κερδηθεί με μερικές θεαματικές χειρονομίες. Δεν έχει να κάνει με ηρωισμό. Σημασία έχει να είσαι επίμονος, να έχεις ανοιχτό μυαλό, αλλά προσηλωμένη ματιά στον στόχο.
Όλοι πρέπει να συνεισφέρουμε: αφήνοντας στην άκρη τις προκαταλήψεις μας, γνωρίζοντας ο ένας τον άλλον και τους νέους μας, καλύτερα.
Σήμερα, σας απευθύνομαι έχοντας αυτό κατά νου.
Πριν από λίγες εβδομάδες ίδρυσα στην Ελλάδα, ένα νέο Ινστιτούτο και μόλις ολοκληρώσαμε το πρώτο μας διεθνές συνέδριο, ακριβώς έξι χρόνια μετά την υπογραφή της Συμφωνίας των Πρεσπών με τη Βόρεια Μακεδονία.
Στόχος μας είναι να παράγουμε προοδευτικές πολιτικές για την Ειρήνη, τη Δικαιοσύνη και τη Βιώσιμη Ανάπτυξη.
Υπογραμμίζοντας ότι η ώρα για προοδευτική αλλαγή είναι τώρα και δεν έχουμε την πολυτέλεια να κωλυσιεργούμε, να μεταβιβάζουμε τις ευθύνες και τα προβλήματα στις επόμενες γενιές, σε κανένα από τα κρίσιμα ζητήματα για το κοινό μας μέλλον.

Αγαπητές φίλες, Αγαπητοί φίλοι,
Πριν από ακριβώς έναν χρόνο, ανακοίνωσα δημόσια την απόφασή μου να παραιτηθώ από την πρώτη γραμμή της πολιτικής μετά από 15 συναπτά έτη ως αρχηγός του κόμματός μου. Είναι μια απόφαση για την οποία δεν μετανιώνω.
Λίγες μέρες αργότερα ενώ περπατούσα σε κεντρικό δρόμο της Αθήνας, ένας νεαρός Τούρκος με πλησίασε και με ξάφνιασε λέγοντάς μου να μην τα παρατήσω.
Μου είπε ότι οι Τούρκοι έχουν ένα ρητό:
Boyun eğme. – Κράτα το κεφάλι σου ψηλά, είπε.
Αυτό είναι κάτι που θα το θυμάμαι πάντα.
Έτσι σήμερα, έναν χρόνο μετά, καθώς σας συγχαίρω για την αποφοίτησή σας, θα ήθελα να θυμάστε αυτά τα λόγια.
Για όλες τις μεγάλες στιγμές και όλες τις σπουδαίες προκλήσεις που βρίσκονται μπροστά σας.
Για όλα όσα θα χρειαστεί να αγωνιστείτε –στη ζωή σας, για τη χώρα σας, τις οικογένειές σας ή το μέλλον σας.
Πρέπει να βρείτε τον τρόπο να εξελίσσεστε, διατηρώντας τις αρχές σας.
Και να θυμάστε πάντα: boyun eğme