Στις μεγάλες προκλήσεις που αντιμετωπίζει η ΕΕ  μέσα σε ένα περιβάλλον αλλεπάλληλων γεωπολιτικών και οικονομικών ανατροπών αναφέρθηκε με ιδιαίτερη έμφαση ο πρώην πρωθυπουργός της Ιταλίας, Ενρίκο Λέττα,  στη 2η Διάσκεψη του Ινστιτούτου Αλέξη Τσίπρα.

Όπως εξήγησε , ανάμεσα στις πιο σημαντικές προκλήσεις είναι το τεράστιο ζήτημα των δασμών που επιβάλλουν οι ΗΠΑ, οι προκλήσεις στον τομέα της άμυνας αλλά στα ζητήματα ανταγωνιστικότητας  με την Ασία.

Αυτές οι προκλήσεις  δημιουργούν μια μεγάλη ασύμμετρη κατάσταση σημείωσε ο Ενρίκο Λέττα  υπογραμμίζοντας ότι  “η μόνη συνταγή για την επανεκκίνηση της Ευρώπης είναι να είναι προχωρήσει στην ολοκλήρωσή της. Το λέω αυτό για τον πολύ απλό λόγο ότι η Ευρώπη δεν έχει προχωρήσει αρκετά στην εμβάθυνσή της και η έλλειψη ανταγωνιστικότητας οφείλεται στην έλλειψη εμβάθυνσης.”

“Προσπαθώ να επικεντρωθώ σε αυτά στην έκθεσή μου για το μέλλον της ενιαίας αγοράς, όπου η Ευρωπαϊκή Ένωση στην πραγματικότητα δεν είναι ολοκληρωμένη και η ενιαία αγορά είναι μόνο θεωρητικά ολοκληρωμένη” επισήμανε και  υπογράμμισε   πως είναι ολοκληρωμένη η ελεύθερη κυκλοφορία των εμπορευμάτων, η ελεύθερη κυκλοφορία των ανθρώπων, αλλά δεν είναι αρκετά ολοκληρωμένη η ελεύθερη κυκλοφορία των κεφαλαίων και υπηρεσιών: «Μας λείπει η πέμπτη ελευθερία, η ελεύθερη κυκλοφορία της γνώσης, της καινοτομίας, των ερευνητικών δεξιοτήτων».

Ενα άλλο κεφάλαιο στο οποίο έδωσε έμφαση ο Ε. Λέττα, ήταν η ενιαία αγορά εργασίας  γιατί όπως τόνισε  δεν σημαίνει μόνο  ελευθερία της κυκλοφορίας των εργαζομένων αλλά πρέπει να γίνει επίσης η ελευθερία της παραμονής των εργαζομένων στον τόπο τους.  Και αυτό, όπως είπε, ο πρώην Πρωθυπουργός της Ιταλίας  και Πρόεδρος του Jacques Delors Institut, σημαίνει διαφορετική προσέγγιση στις υπηρεσίες δημοσίου συμφέροντος, στις υπηρεσίες γενικού συμφέροντος. Σημαίνει διαφορετική προσέγγιση στις υποδομές, διαφορετική προσέγγιση στη στέγαση, στο κόστος ζωής. “Πόσες χώρες ζουν σήμερα έναν κορεσμό σε ορισμένες περιοχές και ερημοποίηση σε άλλες περιοχές; Δεν είναι ο σωστός τρόπος ζωής στην Ευρώπη» ανέφερε.

Ολόκληρη η παρέμβαση του Ενρίκο Λέττα:

«Είμαι πολύ χαρούμενος που μπορώ να σας απευθυνθώ με αυτές τις λέξεις. Λυπάμαι πολύ, επειδή δεν είμαι φυσικά παρών για να πω γεια στον φίλο μου Αλέξη. Και να δώσω συγχαρητήρια για αυτή τη φανταστική πρωτοβουλία.

Θα ήθελα να προσθέσω στον προβληματισμό σας, στις σκέψεις σας, το γεγονός ότι σήμερα η Ευρωπαϊκή Ένωση αντιμετωπίζει προκλήσεις από το εξωτερικό. Από τις ΗΠΑ στο θέμα των δασμών, στον τομέα της άμυνας. Σε σημαντικά θέματα, που σήμερα δημιουργούν μια μεγάλη ασύμμετρη κατάσταση.

Αλλά και από την άλλη πλευρά, αντιμετωπίζουμε προκλήσεις – στον τομέα της άμυνας – από τη ρωσική επίθεση στην Ουκρανία. Προκλήσεις στον τομέα του ανταγωνισμού, την ανταγωνιστικότητα από την Ασία, με μεγάλα προβλήματα. Η μόνη συνταγή για την επανεκκίνηση της Ευρώπης είναι να είναι προχωρήσει στην ολοκλήρωσή της. Το λέω αυτό για τον πολύ απλό λόγο ότι η Ευρώπη δεν έχει προχωρήσει αρκετά στην εμβάθυνσή της και η έλλειψη ανταγωνιστικότητας οφείλεται στην έλλειψη εμβάθυνσης.

Πληρώνουμε ένα τίμημα επειδή δεν προχωρούμε στην εμβάθυνση της ΕΕ. Υπάρχουν πολλά θέματα. Προσπαθώ να επικεντρωθώ σε αυτά στην έκθεσή μου για το μέλλον της ενιαίας αγοράς, όπου η Ευρωπαϊκή Ένωση στην πραγματικότητα δεν είναι ολοκληρωμένη και η ενιαία αγορά είναι μόνο θεωρητικά ολοκληρωμένη. Αν πάρετε την ενέργεια, τις τηλεπικοινωνίες. Αν πάρετε τις χρηματοπιστωτικές αγορές, είμαστε 27. Δεν είμαστε ένα. Είμαστε ένα στο νόμισμα.

Και είμαστε τυχεροί γιατί το νόμισμα είναι επιτυχημένο. Στην πραγματικότητα όταν δημιουργήσαμε την ΟΝΕ, την Οικονομική και Νομισματική Ένωση, αμέσως μετά τη δημιουργία της ενιαίας αγοράς, η ΟΝΕ ήταν το μεγάλο εγχείρημα για να φτάσουμε στο Ευρώ, και το Ευρώ ήταν και είναι μια επιτυχία. Έτσι, το «Ν» της ΟΝΕ αποτελεί επιτυχία. Αυτό που είναι λιγότερο επιτυχημένο είναι το «Ο», επειδή η οικονομική ένωση δεν είναι τόσο ολοκληρωμένη.

Είναι ολοκληρωμένη στην ελεύθερη κυκλοφορία των εμπορευμάτων. Είναι ολοκληρωμένη στην ελεύθερη κυκλοφορία των ανθρώπων, αλλά δεν είναι αρκετά ολοκληρωμένη στην ελεύθερη κυκλοφορία των κεφαλαίων και υπηρεσιών.

Και μας λείπει η πέμπτη ελευθερία, η ελεύθερη κυκλοφορία της γνώσης, της καινοτομίας, των ερευνητικών δεξιοτήτων. Αυτή είναι η άλλη ελευθερία που προσπαθώ να θέσω για την ευρωπαϊκή ατζέντα στην έκθεσή μου. Αλλά στην πραγματικότητα πρέπει να δραπετεύσουμε αυτή την παγίδα της κινητικότητας. Η παγίδα της κινητικότητας είναι το γεγονός ότι σήμερα υπάρχει ένα μέρος του πληθυσμού μας με την ιδέα ότι η Ευρώπη σου δίνει ευκαιρίες μόνο αν επιδιώκεις την κινητικότητα στην ΕΕ. Αλλά στην πραγματικότητα, μεγάλο μέρος των λαών μας δεν θέλει να μετακινείται. Έχουν μεγάλη σύνδεση με τις περιοχές όπου γεννήθηκαν, όπου γεννηθήκαμε εμείς. Η σύνδεσή μου, η βάση, η σύνδεσή μου με την πόλη μου, την πόλη της Πίζας, με την περιοχή μου, την Τοσκάνη, είναι πραγματικά κρίσιμη, σημαντική όπως είναι για όλους μας.

Αλλά αυτό που είναι προφανές είναι το γεγονός ότι είναι πάρα πολύ προφανές για όλους τους Ευρωπαίους πολίτες ότι αν είσαι κάποιος που επιδιώκεις την κινητικότητα εντός της ΕΕ, μπορείς να επωφεληθείς από την Ευρώπη. Έχετε πολλά πλεονεκτήματα από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Αλλά αν είστε λιγότερο κινητικοί, αν δεν θέλετε να μετακινηθείτε, αν θέλετε να μείνετε στη χώρα, στην περιοχή, στην πόλη όπου γεννηθήκατε, στην πραγματικότητα, υπάρχει αναντιστοιχία με το ευρωπαϊκό εγχείρημα.

Στην πραγματικότητα, η Ευρώπη προσφέρει πολλά. Η Ευρώπη, πρώτα απ’ όλα, προσφέρει ειρήνη. Και αυτό το ειρηνευτικό πλαίσιο σήμερα το καταλαβαίνουμε πολύ καλά με όσα συμβαίνουν στην Ουκρανία. Αυτό είναι κάτι το απολύτως εξαιρετικό, ο τρόπος με τον οποίο σκεφτόμαστε ότι τα σύνορά μας είναι σύνορα συνεργασίας δεν είναι σύνορα αίματος, όπως ήταν στο παρελθόν.

Και αυτό που κατάφερες να κάνετε εσείς, γύρω από τα σύνορά σας στην Ελλάδα ήταν, νομίζω, ήταν ένα από τα πιο σημαντικά επιτεύγματα των τελευταίων ετών, της τελευταίας δεκαετίας. Αλλά το βασικό σημείο είναι να κατανοήσουμε ότι η ενιαία αγορά πρέπει να γίνει όχι μόνο η ελευθερία της κυκλοφορίας αλλά πρέπει να γίνει επίσης η ελευθερία της παραμονής. Αυτό είναι ένα κεφάλαιο της έκθεσής μου που θα ήθελα να υπογραμμίσω και να μοιραστώ μαζί σας γιατί έβαλα αυτή την ελευθερία παραμονής στο επίκεντρο, γιατί πιστεύω ακράδαντα ότι αν η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν είναι σε θέση να μιλήσει με τους ανθρώπους, με την ανάγκη και την καλή θέληση να παραμείνει στον τόπο τους, τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει διαφορετική προσέγγιση στις υπηρεσίες δημοσίου συμφέροντος, στις υπηρεσίες γενικού συμφέροντος. Σημαίνει διαφορετική προσέγγιση στις υποδομές, διαφορετική προσέγγιση στη στέγαση, στο κόστος ζωής. Πόσες χώρες ζουν σήμερα έναν κορεσμό σε ορισμένες περιοχές και ερημοποίηση σε άλλες περιοχές; Δεν είναι ο σωστός τρόπος ζωής στην Ευρώπη.

Ευρώπη σημαίνει ότι κάθε περιοχή, κάθε γωνιά της εξαιρετικής μας Ευρωπαϊκής Ένωσης πρέπει να αντιμετωπίζεται με φροντίδα, να δίνει τη δυνατότητα, να μεγαλώσει κανείς και να προοδεύσει, που αποτελεί ένα μεγάλο επίτευγμα. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο αυτή η ελευθερία παραμονής, κατά την άποψή μου, είναι τόσο κρίσιμη και τόσο σημαντική. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο ήθελα να αναφερθώ σε αυτήν την πρόταση για να προβληματιστούμε γύρω από αυτό το θέμα και να προσπαθήσουμε να δρομολογήσουμε για τα επόμενα χρόνια σε ευρωπαϊκό επίπεδο το σχέδιο της ελευθερίας της παραμονής στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Στο ευρωκοινοβούλιο αποφάσισα να δημιουργήσω μια επιτροπή για την ελευθερία της παραμονής. Νομίζω ότι είναι πολύ σημαντικό το γεγονός ότι το θέμα αυτό μπορεί να γίνει όλο και πιο κρίσιμο, και είμαι βέβαιος ότι η συμβολή σας θα είναι απολύτως φανταστική. Σας ευχαριστώ πολύ».