Σε ένα πολιτικό περιβάλλον όπου ο λαϊκισμός, ο κυνισμός και η αποστροφή για την πολιτική βαθαίνουν, έρχονται δυναμικοί πολιτικοί που υπηρέτησαν σε μεγάλα αξιώματα, όπως ο Enrico Letta, πρώην πρωθυπουργος της Ιταλίας, η Yolanda Díaz ως πρώην Αντιπρόεδρος της κυβέρνησης της Ισπανίας και Υπουργός Εργασίας(στον συνασπισμό PSOE–Unidas Podemos), αλλά και νεότερες φωνές από την ευρωπαϊκή Αριστερά όπως ο François Ruffin από τη Γαλλία, η Ines Schwerdtner από τη Γερμανία και η Elly Schlein από την Ιταλία, να προτείνουν κάτι διαφορετικό: έναν λόγο άμεσο, κοινωνικά ριζωμένο και πολιτικά συγκρουσιακό.

Όλοι τους έχουν κοινό προσανατολισμό, να φέρνουν την πολιτική πίσω στους ανθρώπους και την κοινωνική δικαιοσύνη στο κέντρο της δημόσιας συζήτησης.

Οι Letta, Diaz, Ruffin, Schwerdtner και Schlein θα καταθέσουν τους προβληματισμούς και τις προτάσεις τους  στη 2η Διεθνή Διάσκεψη, για τη Δημοκρατία και την Κοινωνική Δικαιοσύνη του Ινστιτούτου Αλέξης Τσίπρας, που θα πραγματοποιηθεί την Τρίτη 10 Ιουνίου 2025, στην Αίθουσα Νίκος Σκαλκώτας του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών.

 

Enrico Letta

Ο Enrico Letta, πρώην πρωθυπουργός της Ιταλίας (2013–2014), είναι ένας από τους πιο αναγνωρίσιμους εκπροσώπους της ιταλικής σοσιαλδημοκρατίας. Με πολιτική ωριμότητα και διεθνή εμπειρία, μετακινήθηκε τα τελευταία χρόνια από την ενεργό πολιτική στην Ευρώπη των δεξαμενών σκέψης, ως πρόεδρος του Ινστιτούτου Jacques Delors. Το 2024 του ανατέθηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο η σύνταξη έκθεσης για την μελλοντική ολοκλήρωση της Ενιαίας Αγοράς, μια εργασία που ενίσχυσε το ευρωπαϊκό του κύρος.

Ο Letta υποστηρίζει μια πιο συνεκτική Ευρωπαϊκή Ένωση, με κοινές κοινωνικές, φορολογικές και αμυντικές πολιτικές. Κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για τον κατακερματισμό της Ευρώπης και αντιπαρατίθεται με σαφήνεια στο εθνικιστικό κύμα που σαρώνει κράτη–μέλη. Αν και συχνά χαρακτηρίζεται «τεχνοκράτης», είναι πολιτικός με όραμα και βαθιά πίστη στο ευρωπαϊκό εγχείρημα. Δεν απευθύνεται απλώς στους ελίτ κύκλους, αλλά αναζητά πολιτικές γέφυρες που συνδέουν την Ευρώπη με τις κοινωνικές ανάγκες των πολιτών της. Το όραμά του για την ενίσχυση της πολιτικής ένωσης της Ευρώπης –μέσα από κοινές αμυντικές, οικονομικές και κοινωνικές πολιτικές– βρίσκει όλο και περισσότερους υποστηρικτές, σε μια εποχή που ο ευρωσκεπτικισμός αναζωπυρώνεται. Με τεχνοκρατική συγκρότηση και πολιτική διορατικότητα, ο Letta προβάλλει ως ο άνθρωπος που μπορεί να γεφυρώσει το χάσμα μεταξύ Βορρά και Νότου.

Yolanda Díaz

Η Yolanda Díaz, 53 ετών, είναι σήμερα μία από τις πιο επιδραστικές πολιτικούς στην Ισπανία. Δικηγόρος εργατικού δικαίου, προέρχεται από την κομμουνιστική αριστερά της Γαλικίας και είναι κόρη ιστορικού συνδικαλιστή. Ανήκει στο Κομμουνιστικό Κόμμα Ισπανίας (PCE), αλλά η πολιτική της πορεία απογειώθηκε μέσα από τον ευρύτερο χώρο της ριζοσπαστικής Αριστεράς, με αρχικό όχημα το Podemos και στη συνέχεια ως αρχιτέκτρια του νέου πολιτικού σχηματισμού Sumar, μιας ευρείας προοδευτικής πλατφόρμας.

Ως Αντιπρόεδρος της κυβέρνησης και Υπουργός Εργασίας (στον συνασπισμό PSOE–Unidas Podemos), η Díaz πρωτοστάτησε σε μια σειρά από προοδευτικές μεταρρυθμίσεις, όπως η μεταρρύθμιση του εργατικού νόμου, η οποία ανέκοψε τη χρόνια επισφάλεια στις εργασιακές σχέσεις στην Ισπανία. Το αποτέλεσμα ήταν η μείωση των προσωρινών συμβάσεων και η αύξηση των μόνιμων προσλήψεων, ένα επίτευγμα που αναγνωρίστηκε ακόμα και από διεθνείς θεσμούς.

Πέρα από το κυβερνητικό της έργο, η Díaz ενσαρκώνει ένα νέο πολιτικό ήθος: μετρημένη, συνεργατική, μακριά από την οξύτητα της παλαιάς κομματικής αντιπαράθεσης, επενδύει στον κοινωνικό διάλογο και την ευρεία προοδευτική ενότητα. Δεν είναι τυχαίο ότι προβάλλεται ως φυσική ηγέτιδα ενός εναλλακτικού μοντέλου απέναντι στη νεοφιλελεύθερη δεξιά και την ακροδεξιά που ανεβαίνει και στην Ισπανία.

 

François Ruffin

Ο François Ruffin, 49 ετών, είναι δημοσιογράφος, ντοκιμαντερίστας και βουλευτής της Γαλλικής Εθνοσυνέλευσης από το 2017. Ιδρυτής της ριζοσπαστικής εφημερίδας Fakir, έγινε ευρύτερα γνωστός το 2016 με το ντοκιμαντέρ “Merci Patron!”, μια σατιρική και συγκινητική καταγγελία της κοινωνικής αδικίας, που πολλοί χαρακτήρισαν ως το ντοκιμαντέρ που ενέπνευσε το κίνημα “Nuit Debout” (με αφορμή τις αντιδράσεις στο νόμο Ελ Κομρί, το 2016, για τη μεταρρύθμιση της αγοράς εργασίας, που προωθούσε η σοσιαλδημοκρατική κυβέρνηση του Φρανσουά Ολάντ..

Στη Βουλή, ο Ruffin εντάχθηκε στο ευρύτερο μπλοκ της La France Insoumise, διατηρώντας όμως πάντα την ανεξαρτησία και τον προσωπικό του τόνο. Αντιπροσωπεύει την εργατική και ημιαστική επαρχία της Πικαρδίας και η πολιτική του πράξη συνδέεται σταθερά με τους αγώνες των χαμηλόμισθων, των εκπαιδευτικών, των νοσηλευτών, των ανέργων. Δεν διστάζει να φορέσει αθλητική μπλούζα στη Βουλή για να καταδείξει την αποσύνδεση της πολιτικής τάξης από την καθημερινότητα των ανθρώπων.

Ο Ruffin συνδυάζει στοιχεία λαϊκισμού και σοσιαλιστικού πατριωτισμού χωρίς ξενοφοβία. Κάνει λόγο για μια «Αριστερά του έθνους και του λαού», αντιπαραθέτοντας την πραγματική κοινωνική ανάγκη στον αφηρημένο ευρωπαϊσμό και στη φιλελεύθερη παγκοσμιοποίηση. Για πολλούς, ενσαρκώνει τη σπάνια εκείνη μορφή πολιτικού που είναι ταυτόχρονα διανοούμενος, ακτιβιστής και εκπρόσωπος του λαού.

Ines Schwerdtner

Η Ines Schwerdtner, 34 ετών, προέρχεται από το Βερολίνο και είναι ίσως η πιο ενδιαφέρουσα νέα φιγούρα της γερμανικής ριζοσπαστικής Αριστεράς. Γνωστή αρχικά ως επικεφαλής του γερμανικού περιοδικού Jacobin και με έντονη παρουσία στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, επέλεξε να περάσει στην ενεργή πολιτική το 2024, ως υποψήφια ευρωβουλευτής με το σχήμα “Die Linke – Bündnis Sahra Wagenknecht”, αλλά τελικά αποστασιοποιήθηκε από την τελευταία λόγω πολιτικών διαφωνιών.

Η Schwerdtner πρεσβεύει έναν διεθνιστικό, φεμινιστικό και αντικαπιταλιστικό σοσιαλισμό. Δεν ανήκει στην παραδοσιακή δομή του Die Linke, αλλά εκπροσωπεί την αναδυόμενη νέα γενιά της γερμανικής Αριστεράς, που συνδυάζει πολιτικό ριζοσπαστισμό με κουλτούρα δημόσιας παρέμβασης, ψηφιακή εξοικείωση και επικοινωνία χωρίς “ξύλινη” γλώσσα.

Το πολιτικό της στίγμα εστιάζει στην ανάγκη για αναδιανομή πλούτου, δημόσιες επενδύσεις σε υγεία και στέγαση, διάλυση της νεοφιλελεύθερης ευρωπαϊκής αρχιτεκτονικής και πράσινη μετάβαση με κοινωνικούς όρους. Σε συνεντεύξεις της τονίζει την ανάγκη για ρήξη με την κυρίαρχη σοσιαλδημοκρατία του SPD και των Πρασίνων, την οποία θεωρεί ανίκανη να αντιστρέψει τις κοινωνικές ανισότητες.

Με λόγο καθαρό, τεκμηριωμένο και μη επιθετικό, η Schwerdtner απευθύνεται κυρίως στους νέους, τις γυναίκες και τους εργαζόμενους της επισφαλούς οικονομίας. Για πολλούς, είναι το πολιτικό αντίστοιχο μιας «σύγχρονης Ρόζας Λούξεμπουργκ με podcasts» — μια φωνή ριζοσπαστική αλλά προσγειωμένη, που φιλοδοξεί να κάνει την Αριστερά και πάλι ελκυστική στη Γερμανία.

 

Elly Schlein

Η νεότερη και ίσως πιο χαρισματική πολιτικός του τριγώνου, η Elly Schlein, εξελέγη επικεφαλής του ιταλικού Δημοκρατικού Κόμματος (PD) φέρνοντας έναν άνεμο αλλαγής. Ανοιχτά queer, φεμινίστρια και πολέμιος των νεοφιλελεύθερων προτύπων, η Schlein δεν φοβάται να φέρει στο τραπέζι ζητήματα κοινωνικής δικαιοσύνης, δικαιωμάτων των ΛΟΑΤΚΙ+ και περιβαλλοντικής ευθύνης. Με τη φρέσκια ματιά της, απευθύνεται στη νεότερη γενιά που ζητά ειλικρίνεια, αυθεντικότητα και δράση.

Γεννημένη το 1985 στη Λουγκάνο της Ελβετίας από Αμερικανό πατέρα και Ιταλίδα μητέρα, η Elly Schlein είναι η πρώτη γυναίκα και η πρώτη ανοιχτά queer πολιτικός που ηγείται του Δημοκρατικού Κόμματος (PD) στην Ιταλία. Με σπουδές νομικής και εμπειρία σε ΜΚΟ για τα ανθρώπινα δικαιώματα, μπήκε δυναμικά στην πολιτική μέσα από το ευρωκοινοβούλιο το 2014, στη λίστα του PD υπό τον Renzi – τον οποίο στη συνέχεια αμφισβήτησε πολιτικά.

Η Schlein επανατοποθέτησε το PD αριστερότερα, δίνοντας έμφαση στην κοινωνική ανισότητα, τα δικαιώματα των ΛΟΑΤΚΙ+, τη μεταναστευτική πολιτική και την πράσινη μετάβαση. Η ηγεσία της πυροδότησε ενθουσιασμό στους νέους και στις γυναίκες, αλλά και σκεπτικισμό από τα πιο παραδοσιακά κομματικά στελέχη. Παρ’ όλα αυτά, η παρουσία της έχει ανανεώσει το πολιτικό λεξιλόγιο της ιταλικής Κεντροαριστεράς και έχει φέρει ένα νέο πολιτισμικό στίγμα.