Άκρως ενδιαφέροντα για την Ε.Ε και την Ελλάδα ήταν τα συμπεράσματα της έρευνας που πραγματοποίησαν η Metron Analysis και η Choose Strategic Communications Partner για τις εκλογικές συμπεριφορές κατά τις ευρωεκλογές του 2024, συμπεράσματα τα οποία παρουσιάστηκαν στη Διεθνή Διάσκεψη για την «Ειρήνη και τη Βιώσιμη Ανάπτυξη» που πραγματοποιήθηκε στις 17 & 18 Ιουνίου 2024 από το «Ινστιτούτο Αλέξη Τσίπρα» και το «Ίδρυμα Ζόραν Ζάεφ».

Η έρευνα είχε τρεις ενότητες, δηλαδή, πώς ψήφισε η Ευρώπη, πώς ψήφισε η Ελλάδα και πώς ανέγνωσαν τα εκλογικά αποτελέσματα οι Έλληνες πολίτες που συμμετείχαν στην έρευνα.
Ο Στράτος Φαναράς, Πρόεδρος και Δ/νων Σύμβουλος της Metron Analysis, και ο Γιάννης Μπαλαμπανίδης, πολιτικός αναλυτής, εξήγησαν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά πίσω από την ενίσχυση της ευρωπαϊκής άκρας δεξιάς στις ευρωεκλογές 2024, τα ενδιαφέροντα ποιοτικά στοιχεία που προέκυψαν από τη μικρή συμμετοχή των Ελλήνων πολιτών στην εκλογική διαδικασία αλλά και τη γνώμη των πολιτών για το τι σηματοδοτεί το εκλογικό αποτέλεσμα για την Ε.Ε και την Ελλάδα.

Πώς ψήφισε η Ευρώπη

Η ενίσχυση της ευρωπαϊκής άκρας δεξιάς, της Far Right, είναι το πρώτο δεδομένο που προκύπτει από τις ευρωεκλογές του 2024 σημείωσε ο πολιτικός αναλυτής Γιάννης Μπαλαμπανίδης, αναφέροντας παράλληλα ότι η ενίσχυση αυτή ήταν κατά τι λιγότερο απ’ αυτή που ανέμεναν οι πολιτικοί αναλυτές πριν από τις κάλπες.
Όπως επεσήμανε, η άκρα δεξιά στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης αύξησε τα ποσοστά της ενώ βρέθηκε στην 1η ή στην 2η ή στην 3η θέση των ευρωπαϊκών πολιτικών συστημάτων στην Ιβηρική.
Οι δύο ομάδες της Far-Right που ενισχύθηκαν στις Ευρωεκλογές του 2024 ήταν το ΕCR, οι ευρωπαίοι συντηρητικοί και μεταρρυθμιστές και το Identity of Democracy, το ID η ομάδα στην οποία συγκαταλέγεται το κόμμα της Μαρί Λεπέν.
Η ομάδα αυτή ανέφερε ο κ. Μπαλαμπανίδης δεν είναι ενιαία, είναι 2 ευρωομάδες και έχει και κάποια σημαντικά κόμματα όπως το Fidesz της Ουγγαρίας ή το AfD της Γερμανίας, στους μη εγγεγραμμένους, στα κόμματα που δεν εγγράφονται σε ευρωομάδες μεγαλύτερες
Στον αντίποδα, υποχώρησαν η ομάδα η κεντρώα φιλελεύθερη του Renew Europe, το κόμμα του Μακρόν, και η ομάδα των Πρασίνων.
Ένα πολύ σημαντικό ποιοτικό στοιχείο που προκύπτει όσον αφορά στην άκρα δεξιά είναι όπως υπογράμμισε ο Γιάννης Μπαλαμπανίδης ότι «έχει σπάσει αυτό που λέμε υγειονομική ζώνη – το Cordon sanitaire που λένε οι Γάλλοι – που αποκλείει την άκρα δεξιά από την πρόσβαση στην κυβέρνηση, διότι ήδη σε μία σειρά χώρες η άκρα δεξιά συμμετέχει στην κυβέρνηση ή στον κυβερνητικό συνασπισμό ή τον στηρίζει, Ιταλία, Φινλανδία, Σλοβακία, Ουγγαρία, Κροατία, Τσεχία ή βρίσκεται προ των πυλών όπως η Ολλανδία και με το αποτέλεσμα αυτό των εκλογών, αποκτά και μεγαλύτερη πολιτική ορατότητα και επίδραση».
Το δεύτερο στοιχείο που καταδεικνύει τη σημαντική επιτυχία της άκρας δεξιάς είναι ότι καταφέρνει να επιβάλει την ατζέντα της. Όπως επεσήμανε ο κ. Μπαλαμπανίδης καταφέρνει να αναδεικνύει ως απειλή που συνδέεται με τους άλλους πολιτικούς σχηματισμούς τους φόβους και τις επισφάλειες για το μεταναστευτικό, την απειλή της πράσινης ατζέντας και της ευρωπαϊκής ατζέντας που την θεωρούν ως υπαίτια της αποβιομηχάνισης και της οικονομικής καχεξίας της Ευρώπης.
Το στοιχείο αυτό επιτυγχάνεται όπως δείχνουν τα δεδομένα και από το γεγονός ότι οι Ευρωπαίοι πολίτες «αξιολογούν αρνητικά μάλλον τη διαχείριση αυτών των κρίσεων εκ μέρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης και άρα οι αδυναμίες της ίδιας της ένωσης γίνονται μοχλός για την αμφισβήτησή της».

Πώς ψήφισε η Ελλάδα

Στην Ελλάδα το ποσοστό 41% συμμετοχής των πολιτών στις ευρωεκλογές του 2024 είναι το χαμηλότερο που καταγράφηκε σε σύγκριση με τις άλλες χώρες της Ευρώπης σημείωσε ο Στράτος Φαναράς, Πρόεδρος και Δ/νων Σύμβουλος της Metron Analysis, καθώς στις τελευταίες δύο αναμετρήσεις στην Ευρώπη υπήρχε συμμετοχή της τάξης του 50%.
Ο κ. Φαναράς επεσήμανε όμως ένα νέο ποιοτικό στοιχείο της αποχής των πολιτών, μια νέα διαφοροποίηση που θα πρέπει να εκτιμηθεί και αυτή είναι. Όπως σημείωσε ο Πρόεδρος και Δ/νων Σύμβουλος της Metron Analysis «όλοι ξέραμε ότι το εκλογικό Σώμα που πηγαίνει στις κάλπες είναι ένα γερασμένο εκλογικό Σώμα αλλά τώρα είχαμε μία επιπλέον διαφοροποίηση η οποία είναι στην ηλικιακή ομάδα την παραγωγική την πιο παραγωγική στα 35 με 54 χρόνια».
Όπως εξήγησε ο κ. Φαναράς ειδικά στην ηλικιακή ομάδα 35 με 54 έτη, «εκτιμάμε ότι είχαμε μία υποχώρηση 890 χιλιάδων ψηφοφόρων που δεν πήγαν στην κάλπη σχεδόν 1 εκατομμύριο από τις παραγωγικές ηλικίες, δηλαδή, αποφάσισε αυτή τη φορά να μην συμμετάσχει».
Το δεύτερο στοιχείο που προκύπτει από την «ακτινογραφία» της αποχής των Ελλήνων πολιτών κατά τις Ευρωεκλογές του 2024 είναι ότι «αυτή τη φορά απείχαν από τις κάλπες περισσότερο, όσοι αυτοτοποθετούνται στην κεντροδεξιά. Είχαμε 260.000 ψηφοφόρους λιγότερους στην κεντροδεξιά – πάλι η σύγκριση γίνεται με τα 2 exit polls – και επίσης τη δεξιά όπου είχαμε μία υποχώρηση 258.000 ψηφοφόρων», υπογράμμισε ο κ. Φαναράς.
Ο πρόεδρος και Δ/νων Σύμβουλος της Metron Analysis σχολιάζοντας την αποχή στη χώρα μας και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της εξέφρασε την άποψη ότι η αποχή αυτή «δεν έχει να κάνει μόνο με το εσωτερικό κομματικό σύστημα και ευρύτερα με το πολιτικό σύστημα, έχει να κάνει επιπλέον και με την αίσθηση ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν ανταποκρίνεται στις κοινωνικές και καθημερινές προτεραιότητες των ανθρώπων».

Πώς είδαν οι πολίτες τα εκλογικά αποτελέσματα

Το τι σημαίνουν για την Ευρώπη τα αποτελέσματα των ευρωεκλογών του 2024 και το πώς τα αξιολόγησαν οι πολίτες στην Ελλάδα, κατέδειξε επίσης η μετεκλογική έρευνα που έγινε από τη της Metron Analysis σε συνεργασία με την εταιρία Choose σε ένα πανελλαδικό δείγμα άνω των 1.000 ατόμων.
Όπως σημείωσε ο πολιτικός αναλυτής Γιάννης Μπαλαμπανίδης, το πρώτο σημαντικό στοιχείο που προκύπτει από την έρευνα είναι ότι υπάρχει μία σαφής υπεροχή αυτών που δηλώνουν δυσαρεστημένοι, 37% μάλλον και σίγουρα δυσαρεστημένοι από το εκλογικό αποτέλεσμα και υπάρχει και ένα 44% που είναι αδιάφοροι σε εισαγωγικά, ούτε ικανοποιημένοι ούτε δυσαρεστημένοι.
Ενδιαφέρον έχει και το στοιχείο ότι δυσαρέσκεια από το αποτέλεσμα επικρατεί σε όλες τις ηλικιακές ομάδες ενώ σε σχέση με το πώς αυτοτοποθετούνται πολιτικά οι πολίτες προκύπτει ότι «όσο πιο αριστερά κινούμαστε στο φάσμα της πολιτικής αυτοτοποθέτησης, τόσο μεγαλύτερη είναι η δυσαρέσκεια ενώ όσο πιο δεξιά, και δη στη θέση πέραν της κεντροδεξιάς στη θέση δεξιά του φάσματος της πολιτικής αυτοτοποθέτησης εκεί η ικανοποίηση από το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών είναι σαφώς μεγαλύτερη», επεσήμανε ο κ. Μπαλαμπανίδης.
Στο στοιχείο αυτό εστίασε και ο Στράτος Φαναράς σημειώνοντας ότι η δυσαρέσκεια που είναι σαφώς μεγαλύτερη σε εκείνους που αυτοτοποθετούνται προς τα αριστερά έχει δύο στοιχεία.
Το πρώτο είναι το ίδιο το εκλογικό αποτέλεσμα των Ευρωεκλογών του 2024 και το δεύτερο είναι η δυσαρέσκεια από τη εκλογική ατζέντα που επικράτησε. «Νιώθουν δηλαδή, είδατε ποια είναι η ατζέντα την οποία προτεραιοποιούν οι άνθρωποι αυτοί και νοιώθουν ότι όλη αυτή η διαδικασία έγινε ερήμην αυτής της ατζέντας, ερήμην δηλαδή των προτεραιοτήτων που οι ίδιοι θέτουν εξ’ ου και πολλά από τα στοιχεία που δίνουμε πριν είναι στοιχεία αποστασιοποίησης», σημείωσε ο Πρόεδρος και Δ/νων Σύμβουλος της Metron Analysis.
Εξαιρετικά ενδιαφέροντα συμπεράσματα προκύπτουν από την έρευνα και για τους λόγους που οδήγησαν στην πολύ μεγάλη αποχή των πολιτών από την εκλογική διαδικασία στη χώρα μας.
Όπως εξήγησε ο κ. Φαναράς, τρία είναι τα στοιχεία που προέκυψαν και συγκεκριμένα:
– Το 1ο ότι ένας στους δύο ανέφερε για πρακτικούς λόγους δηλαδή στην ουσία «εμείς το μεταφράζουμε για λόγους πολιτικής απάθειας, διότι δεν υπάρχουν πρακτικοί λόγοι οι οποίοι δεν μπορούν να είναι να ξεπεραστούν».
-Το 2ο είναι ότι δεν εμπιστεύεται τους πολιτικούς ένα 38%. Αυτό το στοιχείο καταγράφει κρίση εμπιστοσύνης, δηλαδή, μία κλιμάκωση από την πολιτική απάθεια
-Το 3ο που είναι μικρότερο είναι στο 13% είναι ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση και το Ευρωκοινοβούλιο δεν νιώθουν να παίζουν κανένα ρόλο στη ζωή τους. Το οποίο είναι η πλήρης αποστασιοποίηση.
Από τα στοιχεία της έρευνας όσον αφορά στην πολιτική απάθεια προκύπτει ότι είναι κυρίαρχη στις νέες ηλικίες κυρίως στις 17-34 καθώς φτάνει σε ποσοστό το 58%.
Αντίθετα η θέση ότι «η Ευρώπη δεν παίζει ρόλο στην ζωή μου ή δεν την εμπιστεύομαι», εμφανίζεται να κυριαρχεί στην παραγωγική ηλικία όπου σημειώθηκε κατά τις ευρωεκλογές 2024 στην Ελλάδα μία τεράστια υποχώρηση στη συμμετοχή στην εκλογική διαδικασία.

Τα μηνύματα προς την κυβέρνηση

Ο Πρόεδρος και και Δ/νων Σύμβουλος της Metron Analysis ανέλυσε και τα στοιχεία της μετεκλογικής έρευνας που έγινε σε συνεργασία με την εταιρεία Choose όσον αφορά τη σχέση του εκλογικού αποτελέσματος με τα μηνύματα προς την κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη.
Ο Στράτος Φαναράς, σχολίασε ότι στο ερώτημα εάν το εκλογικό αποτέλεσμα αποσταθεροποίησε την κυβέρνηση ή όχι, αρνητικά απάντησε το 57%. Το ποσοστό αυτό όμως που δήλωσε ότι το αποτέλεσμα δεν δημιουργεί συνθήκες αποσταθεροποίησης για την κυβέρνηση ήταν προεκλογικά πολύ υψηλότερο και συγκεκριμένα στο 65%.
«Και άρα λοιπόν έχουμε μία ας πούμε συνθήκη διαταραχής η οποία δεν ήταν τόσο φανερή προεκλογικά», επεσήμανε ο Πρόεδρος και και Δ/νων Σύμβουλος της Metron Analysis, εξηγώντας ότι είναι πάλι οι μεγάλες ηλικίες που θεωρούν ότι δεν δημιουργεί το εκλογικό αποτέλεσμα συνθήκη αποσταθεροποίησης της κυβέρνησης.
Άκρως ενδιαφέροντα συμπεράσματα αναδύονται και από τις απαντήσεις που δόθηκαν στο ερώτημα «αν κατά τη γνώμη σας η κυβέρνηση πρέπει να εξαντλήσει την 4ετία ο κος Μητσοτάκης ή να πάει σε πρόωρες εκλογές».
Στο ερώτημα αυτό το 55% απάντησε ότι θα πρέπει να εξαντλήσει την 4ετία, όμως, όπως υπογράμμισε ο κ. Φαναράς «η πλειοψηφία αυτή δεν είναι τόσο συγκλονιστική όσο θα πιστεύαμε προεκλογικά, άρα έχει αρχίσει θα έλεγα να υπάρχει μία εικόνα στο πολιτικό σύστημα ότι ο κύριος Μητσοτάκης και η ηγεμονία του αρχίζουν να μπαίνουν σε ένα στόχαστρο, να μην θεωρούνται αυτονόητες».