Την επισήμανση ότι η κρίση και το έλλειμμα εμπιστοσύνης διατρέχει όλο το θεσμικό οικοδόμημα, γενικά την έννοια του δικαίου και όχι μόνο τον θεσμό της δικαιοσύνης, υπογράμμισε η Σοφία Συρογιάννη, δικηγόρος, ταμίας ΔΣ Ένωσης Ασκούμενων και Νέων Δικηγόρων Αθηνών, κατά την παρέμβασή του στην ημερίδα του Ινστιτούτου Αλέξη Τσίπρα με θέμα «Κράτος Δικαίου, Δημοκρατία και Δικαιοσύνη».
Όπως σημείωσε, «υπάρχουν πάρα πολλά προβλήματα τα οποία στα μάτια ενός νέου ανθρώπου που τώρα μπαίνει στη δικαιοσύνη είναι πάρα πολύ έντονα».
Η Σοφία Συρογιάννη έκανε λόγο για ανασφάλεια δικαίου που συνδέεται «με τις διαρκείς πολύ έντονες… τροποποιήσεις στους ποινικούς κώδικες. Αυτό είναι κάτι που επηρεάζει τους πολίτες και αν δεν έχουν αντιληφθεί ότι τους επηρεάζει τώρα θα τους επηρεάσει στο αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα». Παράλληλα σημείωσε ότι αυτό επηρεάζει και τους νέους δικηγόρους «που καλούμαστε να ανταποκρινόμαστε στα καθήκοντά μας και να επωμιστούμε με το βάρος της διατήρησης του διαχρονικού δικαίου και φυσικά τους δικαστές οι οποίοι επωμίζονται το βάρος εφαρμογής αυτών των νόμων».
Το μέλος του ΔΣ της Ένωσης Ασκούμενων και Νέων Δικηγόρων Αθηνών, όσον αφορά στην ασφάλεια δικαίου έθεσε και το ζήτημα των υλικοτεχνικών υποδομών επισημαίνοντας, για παράδειγμα, τον τρόπο συλλογής του αποδεικτικού υλικού.
«Πράγματι αυτό είναι ένα πολύ μεγάλο ζήτημα, που ακόμα και σε ένα νέο συνάδελφο σε ένα νέο δικηγόρο δημιουργεί τεράστια ανασφάλεια. Αν τηρήθηκε σωστά η διαδικασία, αν λήφθηκαν σωστά όλα τα μέτρα, αν διασφαλίστηκαν τα δικαιώματα των διάδικων μερών και αν εντέλει η απόδοση της δικαιοσύνης θα ενισχυθεί, η έρευνα της υπόθεσης θα βοηθηθεί από τα απαραίτητα αποδεικτικά στοιχεία».
Ολόκληρη η παρέμβαση της κ. Συρογιάννη κατά την 1η Θεματική της Ημερίδας, με θέμα «Κρίση εμπιστοσύνης στη Δικαιοσύνη», εδώ:
Κα ΣΥΡΟΓΙΑΝΝΗ:
Σας ευχαριστώ πάρα πολύ και για το βήμα και για το λόγο.
Συμπληρωματικά, μου έδωσαν κάποιες αφορμές οι προηγούμενοι συνομιλητές και συνδυαστικά με την έρευνα θα ήθελα να σχολιάσω κάτι.
Είδαμε στην έρευνα ότι υπάρχει πολύ μεγάλη δυσπιστία στην αυστηρότητα της δικαιοσύνης, δηλαδή είδαμε ότι οι πολίτες πιστεύουν ότι η δικαιοσύνη δεν είναι τόσο αυστηρή όσο θα έπρεπε.
Αυτό νομίζω ότι αποτυπώνει μία γενικότερη τιμωρητική διάθεση και θα ήθελα να το συνδέσω με αυτά που είπαν και οι προηγούμενοι συνομιλητές και να δώσω μία λίγο διαφορετική οπτική.
Λέμε πολλές φορές υπάρχει αυτό το φαινόμενο ο δικαστικός λαϊκισμός ή αυτές οι τοποθετήσεις που γίνονται για διάφορες εκκρεμείς υποθέσεις στα μέσα και στα τηλεοπτικά πάνελ και τα λοιπά.
Αυτά ναι μεν εννοείται ικανοποιούν το αίσθημα του κοινού για ενημέρωση και για γνώση έτσι, γιατί προφανώς πρέπει ο κόσμος να ενημερώνεται για υποθέσεις οι οποίες αφορούν έτσι δημόσια πρόσωπα και παίρνουν αυτές τις διαστάσεις.
Ωστόσο εδώ υπάρχει ένας κίνδυνος, υπάρχει ο κίνδυνος να καλλιεργείται ένα αίσθημα ατιμωρησίας, οπότε όταν η δικαιοσύνη για κάποιο λόγο, είτε εφαρμόζοντας το νόμο, είτε σεβόμενη το τεκμήριο αθωότητας, είτε αυτές τις αρχές του φιλελεύθερου ποινικού δικαίου, δεν ανταποκρίνεται σε αυτές τις κοινωνικές προσδοκίες που έχουν για κάποιο λόγο δημιουργηθεί, τότε η δικαιοσύνη φαίνεται ανεπαρκής και φαίνεται ότι δεν τιμωρεί έτσι όπως θα έπρεπε.
Ενώ αυτό σαν κουλτούρα νομίζω ότι είναι κάτι που θα πρέπει να το δούμε. Δηλαδή ένας νέος άνθρωπος θα ήθελε μια δικαιοσύνη λίγο πιο, με μια κουλτούρα ας πούμε φιλελεύθερου ποινικού δικαίου, δικαιοσύνη που θα νουθετεί δε θα τιμωρεί, δικαιοσύνη η οποία θα σέβεται το τεκμήριο αθωότητας, θα σέβεται τα δικαιώματα του κατηγορουμένου.
Οπότε ίσως όλο αυτό το κλίμα, η περιρρέουσα ατμόσφαιρα, το λαϊκό περί δικαίου αίσθημα, ο τρόπος με τον οποίο δημιουργείται και συντηρείται, ίσως να υπάρχει και αυτός ο κίνδυνος να επιτείνει κάποιες φορές την ανασφάλειά μας απέναντι στον τρόπο που αποδίδεται η δικαιοσύνη.
Αυτό έτσι σαν σχόλιο σε αυτά που προηγήθηκαν και συνδυαστικά με την έρευνα, επειδή αυτό το σημείο μου έκανε εντύπωση όταν το είδα.
Κα ΚΟΥΤΣΟΚΩΣΤΑ:
Το θέμα είναι ότι κι εσείς ως νέα δικηγόρος νέα επαγγελματίας που αντιμετωπίζετε και βλέπετε το χώρο της δικαιοσύνης από την άλλη πλευρά, ποια είναι τα εμπόδια που εσείς βλέπετε στην λειτουργία κι αν υπάρχει βεβαίως και αξιοκρατία για τους νέους ανθρώπους που ασχολούνται με τη νομική.
Κα ΣΥΡΟΓΙΑΝΝΗ:
Βεβαίως ναι.
Αρχικά θα ήθελα να κάνω κι ένα σχόλιο και με βάση και την έρευνα, ότι ίσως η κρίση εμπιστοσύνης και το έλλειμμα το οποίο παρατηρούμε να μην είναι μόνο απέναντι στη δικαιοσύνη σαν δικαστική εξουσία, μόνο στο θεσμό δηλαδή της δικαιοσύνης, να είναι γενικά στην έννοια του δικαίου, όπως αυτή διατρέχει και διαπερνά όλο το θεσμικό οικοδόμημα.
Δηλαδή ο πολίτης περιμένει να λειτουργήσουν οι θεσμοί δίκαια. Βεβαίως η δικαιοσύνη είναι ένας από τους θεσμούς ο οποίος αποτυπώνει κατεξοχήν αυτό, εννοείται.
Κοιτάξτε, υπάρχουν πάρα πολλά προβλήματα τα οποία στα μάτια ενός νέου ανθρώπου που τώρα μπαίνει στη δικαιοσύνη είναι πάρα πολύ έντονα. Να πούμε για τις καθυστερήσεις, να πούμε για την αργοπορία;
Εγώ θα σταθώ στην ανασφάλεια δικαίου που υπάρχει. Η ανασφάλεια δικαίου με τις διαρκείς πολύ έντονες… τροποποιήσεις στους ποινικούς κώδικες. Αυτό είναι κάτι που επηρεάζει τους πολίτες και αν δεν έχουν αντιληφθεί ότι τους επηρεάζει τώρα θα τους επηρεάσει στο αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα.
Επηρεάζει κι εμάς σαν νέους δικηγόρους που καλούμαστε να ανταποκρινόμαστε στα καθήκοντά μας και να επωμιστούμε με το βάρος της διατήρησης του διαχρονικού δικαίου και φυσικά τους δικαστές οι οποίοι επωμίζονται το βάρος εφαρμογής αυτών των νόμων.
Να πούμε για τις υλικοτεχνικές υποδομές; Έθιξαν προηγουμένως και στην έρευνα αλλά και ακούστηκε και από τα θύματα ο τρόπος συλλογής του αποδεικτικού υλικού. Πράγματι αυτό είναι ένα πολύ μεγάλο ζήτημα, που ακόμα και σε ένα νέο συνάδελφο σε ένα νέο δικηγόρο δημιουργεί τεράστια ανασφάλεια.
Αν τηρήθηκε σωστά η διαδικασία, αν λήφθηκαν σωστά όλα τα μέτρα, αν διασφαλίστηκαν τα δικαιώματα των διάδικων μερών και αν εντέλει η απόδοση της δικαιοσύνης θα ενισχυθεί, η έρευνα μάλλον της υπόθεσης θα βοηθηθεί από τα απαραίτητα αποδεικτικά στοιχεία.
Και φυσικά αυτό που σας έδειξα και πριν, είναι αυτή η κουλτούρα που ένας νέος άνθρωπος πιστεύω ότι πρέπει να υιοθετεί και πραγματικά είναι μια προσδοκία μας εμάς των νέων από τον τρόπο απονομής της δικαιοσύνης και γενικά από όλο το σύστημα, είναι αυτή η κουλτούρα του μέγιστου δυνατού σεβασμού στα δικαιώματα των διάδικων μερών, του κατηγορουμένου πρωτίστως και γενικά..
Κος ΣΤΑΘΗΣ:
Η αίσθηση που έχετε είναι ότι εσείς ως νέοι άνθρωποι και φαντάζομαι στις συζητήσεις που έχετε μεταξύ σας είναι ότι μπορείς να βρεις το δίκιο σου βρε παιδί μου; Δηλαδή αυτό που λέγαμε πάντα ότι θα πάω στους δικαστές, θα πάω στη δικαιοσύνη, θα βρω το δίκιο μου; Γιατί εσείς επιλέξατε να είστε συνλειτουργός της δικαιοσύνης, γι΄ αυτό το λέω.
Κα ΣΥΡΟΓΙΑΝΝΗ:
Να είμαστε συνλειτουργοί ακριβώς.
Εμείς σαν συνλειτουργοί προσπαθούμε να βρει το δίκιο του ο κόσμος, καταβάλλουμε κάθε δυνατή προσπάθεια για να ικανοποιηθεί. Αυτό τώρα το φαινόμενο εντάξει είναι πολυπαραγοντικό, προφανώς υπάρχουν περιπτώσεις, ξέρετε, μην το κρίνουμε -πώς να το πω- μην το κρίνουμε γενικευμένα.
Δηλαδή όντως υπάρχει μία καχυποψία και μία δυσπιστία απέναντι σε κάποιες υποθέσεις οι οποίες βλέπουν το φως της δημοσιότητας κι εκεί πραγματικά σαν νέοι στενοχωριόμαστε και λέμε γιατί κάποιος δεν έρχεται να διασκεδάσει αυτή την αμφιβολία μας και να μας διαβεβαιώσει ότι τα πράγματα λειτουργούν σωστά.
Υπάρχουν κι άλλες πάρα πολλές υποθέσεις στις οποίες καθημερινά απονέμεται δικαιοσύνη και φυσικά και υπάρχουν πάρα πολλές υποθέσεις στις οποίες νοιώθουμε ότι δεν ικανοποιούμαστε με τον τρόπο που θα θέλαμε.
Κος ΣΤΑΘΗΣ:
Εσείς αισθάνεστε ότι σε μια υπόθεση παραδείγματος χάρη που εμπλέκεται ένα γνωστό πρόσωπο, ας μην πω πρόσωπο εξουσίας ντε και καλά, ένα γνωστό πρόσωπο, αν εκδοθεί μία απόφαση γι΄ αυτό το πρόσωπο που μπορεί να είναι ευνοϊκή γι΄ αυτόν, υπάρχει περίπτωση συζητώντας το με κάποιον συνομήλικό σας κυρίως και στις μεγαλύτερες ηλικίες ισχύει κατά τη γνώμη μου αλλά τέλος πάντων, αυτός που θα το ακούσει να πει ναι καλά έκαναν; Ή θα σκεφτεί υποσυνείδητα δεν έκαναν, έκαναν κάτι άλλο γιατί είναι γνωστό πρόσωπο, γιατί έχει εξουσία ξέρω εγώ;
Κα ΣΥΡΟΓΙΑΝΝΗ:
Αυτό που λέτε είναι πάρα πολύ σωστό, βεβαίως υπάρχει αυτή η αντίληψη.
Κος ΣΤΑΘΗΣ:
Θέλω να πω είναι μία αντίληψη, είναι ένας μύθος;
Κα ΣΥΡΟΓΙΑΝΝΗ:
Όχι.
Κος ΣΤΑΘΗΣ:
Τι είναι αυτό;
Κα ΣΥΡΟΓΙΑΝΝΗ:
Υπάρχει αυτή η αντίληψη, απλά θα μου επιτρέψετε εδώ να πω ότι εξαρτάται και από τη θέση που έχει το πρόσωπο αυτό.
Δηλαδή πολλές φορές ικανοποιούμαστε από ένα αποτέλεσμα και δεν εξετάζουμε σφαιρικά την υπόθεση. Λέμε ότι ο τάδε είναι κατηγορούμενος, αν έχει κάνει ειδεχθές ικανοποιούμαστε από μία ενδεχόμενη καταδίκη, αν δεν έχει κάνει ικανοποιούμαστε από μία αθώωση.
Πράγματι το πρόσωπο που υπάρχει και που φέρει την ιδιότητα του κατηγορουμένου επηρεάζει πάρα πολύ, αλλά θεωρώ ότι σχετίζεται και γενικά με τη θέση την οποία έχει στην εκάστοτε διαδικασία.
Στο τέλος των ομιλιών της 1ης Θεματικής της Ημερίδας, η κ. Συρογιάννη, παίρνοντας πάλι το λόγο, δήλωσε τα εξής:
«Εγώ θα ήθελα να σας πω γενικά για να το κλείσουμε έτσι συνδυαστικά και με την έρευνα και με το θέμα της εμπιστοσύνης μιας νέας γενιάς απέναντι στους θεσμούς, ότι το να έχει ένας νέος εμπιστοσύνη στους θεσμούς και στον δίκαιο τρόπο που αυτοί λειτουργούν είναι θεμέλιο για την σωστή λειτουργία του πολιτεύματος.
Όσο μεγαλύτερη είναι η εμπιστοσύνη στους θεσμούς τόσο μεγαλύτερη η ικανοποίηση μιας νέας γενιάς από τη δημοκρατία. Και αυτό είναι μια προϋπόθεση για να μπορούν οι νέοι να συμμετέχουν στη δημοκρατία. Και η συμμετοχή μας υπαγορεύεται από έναν πολύ βαθύτερο λόγο, από έναν λόγο κοινωνικής δικαιοσύνης οπότε ας το κλείσουμε κάπως έτσι».